تاثیر نشت هوا از شاتر هواکش های خاموش برتهویه زمستانه

تاثیر نشت هوا از شاتر هواکش های خاموش برتهویه زمستانه

 طی ده سال گذشته تعداد بسیار زیادی از پرورش دهندگان ازنصب تجهیزات تهویه تونلی جهت تهویه در آب و هوای گرم وتهویه زمستانه با استفاده از هواکش های جانبی نتایج مثبتی گرفته اند این سیستم های تهویه بسیار کارآمد و با صرفه بوده اند با این همه پرورش دهندگان و مشاورین غالبا به یک مشکل اشاره دارند در واقع به گفته آنها در آب و هوای بسیار سرد و هنگام تهویه زمستانه حفظ شرایط یکنواخت محیطی در سرتاسر طول سالن بسیار مشکل می باشد به نظر می رسد که همواره انتهای سالن و محل نصب هواکش های تهویه تونلی سوی سرد سالن می باشد بسیاری افراد عامل سرمای انتهای سالن را نشت هوا از شاتر هواکش های خاموش می دانند آزمایشات اخیر در مورد شدت واندازه این مشکل دیدگاه نوینی را آشکار ساخته است براساس این بررسی ها حتی هنگام استفاده از شاتر های نو ، تمیز و مرغوب که معمولا مورد استفاده قرار میگیرند نشت نا خواسته هوای سرد به مقدار بسیار زیادی صورت گرفته هنگام تهویه زمستانه سالن جوجه گوشتی موجب بروز مشکلاتی می گردد استفاده از چنین شاترهایی در سالن های پرورش مرغ گوشتی روزانه موجب اتلاف قابل توجه سوخت مصرفی به ازای هر سالن در دوره تهویه زمستانه خواهد شد کاهش عملکرد جوجه ها به سختی قابل برآورد بوده اما کاملا قابل انتظار می باشد که خسارت قابل توجهی باشد تنها می توان براوردی از هزینه اتلاف گرما به دست آورد اما عدم ثبات دما که ناشی از نشت هوای سرد می باشد قطعا برعملکرد جوجه تاثیر خواهد گذارد در واقع تاثیرکوچک برعملکرد تولیدی پرندگان و کاهش گوشت تولیدی موجب خسارت اقتصادی قابل توجهی می گردد با توجه به شکل یک در نیمه اول دوره پرورش که غالبا مقدار تهویه در حداقل می باشد کنترل دما امری بسیار حیاتی است اگر نشت هوا از میان شاتر هواکش ها در هفته اول موجب کاهش دما بیش از یک یا دودرجه یا بیش از پنج یا شش درجه در پایان هفته سوم نسبت به دمای هدف گردد باید انتظار کاهش قابل توجه عملکرد تولید را داشت

تهویه زمستانه ، نحوه عمل ، ایرادات متحمل

برای درک بهتر وضعیت بایدنظری اجمال برنحوه تهویه فشار منفی زمستانه در فصول سرد داشت هواکش های مستقر بر روی دیواره جانبی موجب پدید امدن فشار منفی مختصری در سالن می شوند هوای خارج از طریق تعداد زیادی ورودی های کوچک و توزیع شده در طول سالن که هر یک فقط به میزان اندکی باز می باشند به داخل وارد می شود فشار منفی هوا را به میزان کم اما با سرعت زیاد به داخل وارد می نماید این موضوع موجب می شود تا هوای سردورودی به سمت سقف رفته و به خوبی با هوای گرمی که در بالای گله تجمع یافته مخلوط شود در این حالت هوای سرد مستقیما در تماس باپرنده نبوده و از سردشدن بیش از حد پرنده و استرس ممانعت می گردد درواقع این مورد یکی از مزایای عمده تهویه فشارمنفی می باشد همچنین بستر به علت کاهش میعان بخار اب وضعیت بسیار بهتری خواهد داشت به علاوه حرارت تولید شده توسط پرندگان وسیستم های گرمایش در داخل سالن حفظ شده به هزینه های کمتر سوخت منجر می شود مهمترین عاملی که موجب اخلال در این سیستم می گردد وجود ورودی های ناخواسته هوا می باشد با افزایش فشار منفی سالن به حدود 08/0 اینچ ستون آب ، هوا از هر منفذی مثل شکاف در ، سوراخ های سقف و شاتر هواکش های خاموش به داخل کشیده می شود نشت هوا از این شکاف ها حتی در صورت خاموش بودن هواکشهای تهویه زمستانه نیز صورت می گیرد امادر صورت روشن شدن هواکش ها این روند سرعت بسیار بیشتری خواهد گرفت نشت ناخواسته هوای خارج موجب اغتشاش در الگوی مطلوب گردش هوا در سالن شده وموجب سرد شدن بیش از حد پرندگان می گردد همچنین اتلاف بیش از حد حرارت سالن به افزایش هزینه های سوخت مصرفی منجر خواهد شد با افزایش برودت تاثیر نامطلوب نشت هوا تشدید خواهد شد .

نشت زیاد هوا از شاتر هواکش ها

در زمستان و شرایط آب و هوای سرد و در اوایل دوره پرورش غالبا در هر سالن بین 8 تا 10 هواکش 48 اینچی خاموش مشدهده می شود دراین اواخر در گروه مهندسی کشاورزی یکی از دانشگاه های آمریکا سعی بر مستند سازی نشت هوا از شاتر هواکش های خاموش شد جدول یک شامل خلاصه ای از اطلاعات این طرح می باشد به منظور تعیین میزان نشت هوا انواع مختلفی از شاتر های رایج و مرغوب تحت فشار منفی 08/0 و 1/0 اینچ ستون آب مورد آزمایش قرار گرفتند میزان نشت هوا از شاترهای کاملا بسته برحسب cfm اندازه گیری شد آزمایش بر روی شاتر آلومینیومی و پلاستیکی که به خوبی کار می کردند انجام شد مشخص شد که شاترهای بسته منشا مهمی در نشت هوا می باشند نتایج نشان داد که نشت هوا از میان شاترهایی که فرض بر بسته بودن آنها بود تا ارقام حیرت انگیزی بالغ بر 270 تا 350 cfm می رسد .برای درک بهتر این ارقام می توان یک سالن 120 متری باهشت هواکش تهویه تونلی را در نظر آورد در صورت نشت 300 هوا از هر شاتر مقدار کل نشت هوابه 2400 بالغ می گردد که در واقع به معنی یکبار تعویض کل هوای سالن با هوای سرد بیرون درساعت می باشد بنابراین اساس می توان مقدار سوخت به هدر رفته را محاسبه نمود از سوی دیگر در مواقع تهویه زمستانه بعضا مقدار کل تهویه بسیارکم و در حدود 10000 cfm می باشد بنابراین ورود ناخواسته 2400 هوا از یک سوی سالن قادر به اخلال جدی در الگوی مطلوب گردش هوا وهمین طور توزیع متناسب دما در طول سالن می باشد .

تاثیر برعملکرد پرندگان

خسارت عمده کاهش عملکرد جوجه ها میباشد در صورت عدم تامین شرایط محیطی مناسب برای جوجه ها عملکرد آنها کاهش خواهد یافت عدم توانایی شاتر هواکش های خاموش در جلوگیری ازورود هوای سرد منجر به بروز چندمشکل ازجمله تاثیر سرد شدن محیط انتهای سالن برعملکرد پرندگان می گردد همچنین باید توجه داشت که سوی دیگر سالن چندین درجه گرمترمی شود این درحالی است که توزیع متناسب دما در داخل سالن بستگی بسیار زیادی به محل ترموستاتها و نحوه تنظیم دستگاههای کنترل داشته او با تفاوت دما در دو سر سالن نحوه عمل انها تحت تاثیر قرار می گیرد چند درجه بالاتر یا پایین تر احتمالا آزاری به انسان نمی رسانده اما عملکرد پرندگان را به شدت تحت تاثیر قرار میدهد باید توجه داشت که حداقل تهویه عموما در اغاز دوره پرورش صورت می گیرد زمانی که پرندگان هنوز کوچک بوده و کاهش دما بیش از دو یا سه درجه از حد مطلوب موجب کاهش معنی دار عملکرد تولید میگردد باید دانست که جبران کاهش تولید درمراحل بعدی حیات جوجه بسیار مشکل و یا غیر ممکن می باشد

راه حل

اولین کاری که باید صورت پذیرد بازدید و نگهداری مستمر و دوره ای و کنترل درها ، پرده ها سقف ها و غیره به منظور درزبندی سالن تا حد ممکن می باشد سالن های پرده دار غالبا در معرض نشت یا نفوذ هوامیباشند پرکردن ترک ها ، محکم کردن پرده ها ، پوشاندن سوراخ سقف ها و غیرکارهایی است که باید در مواقع سرد سال انجام شوند تهویه زمستانه موفق مستلزم وجود یک سالن کاملا درزبندی شده می باشد گام بعدی توجه به شاتر هواکش ها می باشد دروهله اول باید از تمیز بودن وعملکرد صحیح انها اطمینان حاصل کرد باید به خاطر داشت که آزمایشات اشاره شده بر روی شاتر های نو تمیز و کاملا سالم انجام شده بود شاترهای معیوب یا شاترهایی که کثیف شده و به خوبی بسته نمی شوند موجب تشدید نشت هوا خواهند شد در وهله بعدی باید نسبت به بستن شاتر هواکش هایی که مورد استفاده قرار نمی گیرند اقدام نمود دوره بحرانی هفته های اول دوره رشد در شرایط آب و هوای سرد می باشد هنگامی که جوجه ها هنوز کوچک بوده و هواکش های تونلی به کار نیافتاده اند بعضی از مرغدارها نسبت به پوشاندن شاتر هواکش های خاموش با استفاده از نایلون و غیره اقدام می نمایند پوشاندن هواکشها کار مشکلی بوده اما به سبب مزایای فراوان ارزش صرف وقت و زحمت را دارد .

جمع بندی

هرگونه نشت هوا ازمنافذ و وردی های ناخواسته هوا موجب اخلال درتهویه زمستانه میگردد در حال حاضر داده های مربوط به نشت هوا از شاتر هواکش های خاموش در دسترس می باشد هدر رفتن گرما و توزیع نامناسب دما در داخل سالن برهزینه سوخت و عملکرد پرندگان تاثیر نامطلوبی دارددر صورت عدم تاثیر نامطلوب برعملکرد جوجه ها افزایش هزینه های سوخت اولین ضرری است که مستقیما بر مرغدار وارد می شود اما نتایج آزمایشات نشان داده که در سالن های مدرن پرورش جوجه گوشتی افزایش هزینه سوخت تنها ضرری نیست که از نشت هوا حاصل می گردد ممانعت از نشت هوا ازشاتر هواکش های خاموش به سبب تاثیری که بر عملکرد جوجه ها می گذارد درآمد بیشتری را برای مرغدار به وجود می اورد حتی در صورت نصب واجرای بهترین سیستم تهویه تونلی وتهویه زمستانه بایستی از نشت هوا از شاتر ها پیشگیری بعمل آورده تفاوت سود و زیان ناشی از خرید شاترهای مرغوب تر را به دقت مورد توجه قرار داد درواقع آزمایش انواع قدیمی و جدید شاترراهی برای مستندسازی تاثیر نشت هوا از شاتر هواکش های خاموش بردما و توزیع آن در سالن می باشد .

فصلنامه چکاوک – شماره 49 – مهندس محمد مهدی ایزدفر