| بررسی علل افزایش تلفات‌در جوجه های یکروزه از: دکترمحمدرضا صالحی‌قمی کارشناس بیماری‌شناسی طیور مقدمه: کیفیت جوجه تولید شده به دو عامل‌بستگــی دارد. یکی مرگــ و میر که‌می‌تواند ناشی از عفونت کیسه زرده یابندناف و آلودگــی به قارچ باشد و دوم‌بستگــی به مقدار جوجه‌های وازده وحذفی دارد که این مورد به فاکتورهای‌بیشتری بستگــی پیدا می‌کند که در جای‌خود بحث خواهد شد. بنابراین تلفات اولیه جوجه‌های‌تولید شده را می‌توان به دو دسته تقسیم‌نمود: مرگــ و میر و حذف. در این مقاله سعی شده است به‌طورتحلیلی به شرح این دو عامل با توجه به‌تجربیات فارمی پرداخته شود. مرگــ و میر: عمده‌ترین علت مرگــ و میر اولیه‌عفونت کیسه زرده است که بیشترین‌تلفات را در هفته اول زندگــی باعث‌می‌شود که معمولا از روز سوم زندگــی‌شروع شده اوج آن در روز هفتم زندگــی‌است و بعد از آن به تدریج کاهش پیداکرده و حدودادر روز دهم مرگــ و میرناشی از عفونت کیسه زرده به حالت‌عادی برگــشت می‌کند. بعد از عفونت کیسه زرده می‌توان ازعفونت بند ناف نام برد و در انتها آلودگــی‌قـــارچی که متداول‌ترین آن آلودگــی به‌قــــارچ آســــپرژیـــلوس فومیگــاتوس‌است. فاکتورهای موثردر مرگــ و میر ۱ـ عفونت کیسه زرده Yolk Infection ۲ـ عفونت بندناف Omphalitis ۳ـ آلودگــی قارچی Mold Infection عفونت کیسه زرده و راه‌های‌انتقال آن: همان‌طور که گــفته شد متداول‌ترین ورایج‌ترین علت مرگــ و میر در هفته اول‌زندگــی است. اجرام بیماریزا و غیربیماریزای‌زیادی در به وجود آوردن عفونت کیسه‌زرده دخالت دارند که هم می‌تواند ازطریق تخمدان به صورت انتقال عمودی‌یا از طریق آلودگــی مجرای تخم یااویدوکت باعث عفونت کیسه زرده شودو یا آلودگــی از طریق پوسته تخم مرغ‌صورت گــیرد که این راه بیشترین حالت‌وقوع عفونت کیسه زرده است. راه‌های انتقال آلودگــی درعفونت کیسه زرده ۱ـ انتقال عمودی از طریق تخمدانOvarian Transmission ۲ـ انتقال از طریق عفونت اویدوکتSalpingitis ۳ـ انتقال از طریق آلودگــی پوسته EggContaminated عوامل ایجادکننده: میکروارگــانیسم‌های مختلفی باعث‌آلودگــی و عفونت کیسه زرده شوند.باکتری E.coli سردسته اجرام میکروبی‌در عفونت زرده است که هم می‌تواند ازطریق عفونت اویدوکت باعث آلودگــی‌کیسه زرده شود و هم از طریق آلوده‌شدن پوسته تخم مرغ که این حالت‌متداول‌ترین شکل بروز عفونت کیسه‌ناشی از E.coli می‌باشد. علاوه برباکتری E.coliباکتری‌های دیگــری مثل‌پروتئوس و باسیلوس و… می‌توانندباعث عفونت زرده شوند. در مواردی که عفونت توسط باکتریE.coli ایجاد شده باشد محتویات عادی‌کیسه زرده که سبز زرد رنگــ با قوام ویژه‌کیسه زرده است وقتی عفونی شد کیسه‌زرده به صورت زرد قهوه‌ای با قوام‌کازئوزی تا مایع زرد قهوه‌ای تغییر شکل‌پیدا می‌کند. در بعضی مواقع نفوذ جرم بیماری‌زااز دیواره کیسه زرده باعث انتشارآلودگــی از طریق پرده صفاق به کیسه‌های‌هوایی و حتی باعث تورم عفونی پرده‌قلب و همین‌طور پری هیاتیت تورم‌عفونی پرده روی کبد می‌شود. درصد تلفات ناشی از عفونت کیسه‌زرده بستگــی به مقدار تخم مرغ‌های‌آلوده پاتوژنتیسه و همین‌طور تعداد جرم‌بیماری‌زا دارد. در مواردی که عفونت کیسه زرده‌ناشی از سالمونلا باشد تابلوی کلینیکی‌بیماری تفاوت پیدا می‌کند. عفونت کیسه‌زرده سالمونلایی مثل E.coli هم‌می‌تواند از طریق زرده اتفاق بیافتد، هم‌از طریق پوسته تخم مرغ که همانند فرم‌عفونت کلی‌باسیلی انتقال از طریق‌پوسته تخم مرغ متداول‌تر است.بیشترین آلودگــی مربوط به دوسالمونلای متحرک اینترایتیدیس وتیفی‌موریوم هستند که به شکل بالینی در(Csubclinical) سکوم و کیسه صفراوجود داشته و تحت شرایط خاصی مثل‌استرس یکباره تکثیر پیدا کرده و ازطریق مدفوع دفع می‌شوند در چنین‌مواقعی احتمال این که پوسته تخم مرغ‌به یکی یا هر دو نوع سالمونلا آلوده‌شود وجود دارد. این آلودگــی می‌تواند ازطریق آلوده بودن پوشال لانه‌های‌تخمگــذاری و یا آلوده بودن ناحیه کلوآک‌صورت گــیرد که در هر دو حالت جرم‌بیماری‌زا احتمال دارد قبل از ضدعفونی‌شدن تخم مرغ‌های قابل جوجه‌کشی به‌داخل تخم مرغ نفوذ کرده باعث عفونت‌کیسه زرده شود. در این حالت کیسه‌زرده فرم کازئوزی گــرفته و خشک وچروکیده به نظر می‌رسد و از آنجایی که‌جوجه‌های آلوده از بدو تولد وهمین‌طور در روزهای اول زندگــی جرم‌بیماری‌زا را دفع می‌کنند باعث انتقال‌آلودگــی به جوجه‌های سالم دیگــر شود(برخلاف سایر عفونت‌های کیسه زرده)در نتیجه تعداد بیشتری از جوجه‌های‌تولید شده درگــیر باکتری شده که البته‌دیگــر فرم بیماری تغییر کرده و به‌صورت بیماری سالمونلوز یا پاراتیفوزبروز می‌کند. بنابراین افزایش مرگــ و میرو افزایش حذف را به دنبال خواهدداشت. گــزیده‌ای از تحقیق: دکتر بهرام شجاعدوست، دکترمحمدحسن بزرگــمهری‌فرد، دکتر عبدالمحمد حسنی‌طباطبایی منبع : شبکه اطلاع مرغداری |
|
