رفتار پرندگان در سیستم های جدید نوردهی
رفتار پرندگان در سیستم های جدید نوردهی مترجم : محمد مهدی ایزد فر مقاله حاضر تاثیر محیط های نوری بر رفتار مرغان اهلی و ارتباط احتمالی نتایج بدست آمده با سیستم های جدید نوری را مورد بررسی قرار می دهد .
روش رایج پرورش طیور تحت شدت پائین نور موجب بالا گرفتن بحث هایی در زمینه مسائل مرتبط با رفاه حیوانات شده است . هرچند که علت به کار بستن این روش بسیار واضح می باشد. افزایش شدت نور به منظور تامین رفاه حیوانات موجب افزایش ریسک وقوع نوک زنی (کانی بالیسم ) و هزینه های تولید می گردد بر این اساس روش فعلی کارآمد بوده ، اما این قضاوت تنها تا هنگامی که روش های جایگزین شناسایی نشده اند ، معتبر می باشد.
یکی از مهمترین نکاتی که هنگام بررسی و پژوهش تاثیر ایجاد تغییر در یک عامل محیطی بر پرورش حیوانات باید مورد نظر قرار گیرد ، گرایش پرنده نسبت به آن تغییر می باشد . در یک تحقیق تمایل جوجه ها گوشتی و مرغان تخمگذار نسبت به شدت های متفاوت نور مورد بررسی قرار گرفت . با فراهم آوردن امکان انتخاب بین شدت های نور ۶،۲۰،۶۰ و ۲۰۰ لوکس هم جوجه های گوشتی و هم مرغان تخمگذار زمان بیشتری را در محوطه دارای شدت نور ۲۰۰ لوکس گذراندند(حدود ۳۱ درصد) با این همه در شش هفتگی تمایل پرندگان تغییر واضحی نموده و مدت بیشتری را در شدت های نور پائین گذراندند (حدود ۲۷ درصد ) با توجه به رفتار پرندگان در شدت های متفاوت نور ، مجققین دریافتند که در هر دو سن در منطقه روشنایی با شدت ۲۰۰ لوکس تمام رفتارهای پرندگان قابل مشاهده می باشد ، بجر رفتار استراحت که در پرندگان بالغ ترجیحا در منطقه روشنایی ۶ لوکس صورت می گیرد . دلیل این تغییر در بروز رفتار استراحت بین پرندگان ۲ و ۶ هفته واضح نبوده ، هر چند که پیش از این نیز گزارش شده است .
ثابت شده که با افزایش سن ، پرندگان ترسو تر می شوند . احتمالا پرندگان مسن تر در محیط هایی باشدت نور کم احساس ایمتی بیشتری می کنند . همچنین از سوی دیگر محیط های نوری درخشان گرم تر می باشند و این تفاوت گرما به طرز معنی داری نسبت محیط های کم نور بیشتر می باشد.احتمالاً این موضوع برای جوجه های جوان نسبت به طیور مسن اهمیت بیشتری دارد . به هر حال دلیل هر چه باشد می توان تنیجه گرفت که سیستم های فعلی نوردهی تضادی با تمایلات پرنده ندارد . البته شاید ثابت ماندن شدت نور با توجه به تغییر تمایل پرنده را با افزایش سن و رفتارهای اشاره شده قابل توجه باشد .
در اینجا دو سوال دیگر مطرح می شود . در وهله اول آن که شدت های رایج نوردهی به چه میزان بر وقوع یک رفتار خاص تاثیر می گذارند . دیگر اینکه قدرت این تمایل پرندگان به محیط های نوری خاص تا چه میزان می باشد .
تمایل مصرف غذا در محیط روشن یا تاریک
واضح است که ممانعت در ارضای یک تمایل قوی در پرندگان موجب اختلال در رفاه آنها می گردد . به همین سبب شدت میل و تجریک پرندگان جهت صرف غذا در شدت های نوری متفاوت اندازه گیری شد . با به عاریه گرفتن روش کشش پذیری تقاضا از تئوری اقتصاد (میزان کاهش مصرف یک محصول همگام با افزایش هزینه ) مصرف غذا در (شدت های متفاوت ) نور در پرندگان اندازه گیری شد . هزینه عبارت بود از تعداد نوک هایی که باید به یک صفحه زده می شد تا دریچه ای به سمت مجوطه ای که دان تحت ۲۰۰ لوکس شدت نور در آن قرار داشت ، باز شود . با تغییر تعداد نوک های لازم ، میزان هزینه نیز تغییر می کرد .از سوی دیگر صفحه دیگری نیز وجود داشت که تنها با یک بار نوک زدن ، پرنده می توانست به محوطه ای دیگر وارد شود و تحت شدت نور کمتر از یک لوکس دان مصرف کند .
هنگامی که هزینه دست یابی به دان در محیط های روشن و تاریک مشابه بود ( یک بار نوک زدن ) پرندگان به شدت به صرف دان در محیط روشن متمایل بودند . از این یافته چنین بر می آید که پرندگان در جستجوی محیطی روشن جهت صرف دان می باشند ، نه اینکه شدت نور موجب تجریک بروز رفتار صرف غذا شود.هنگامی که هزینه مصرف دان در محیط نوری روشن نسبت به محیط تاریک تا پنج برابر افرایش می یافت ، شمار مواردی که پرندگان تحت نور غذا صرف می نموند ، کاهش یافت . با افزایش این نسبت به ده برابر میزان موارد صرف غذا تحت محیط روشن باز هم کاهش بیشتری یافت.
از آنجا که پرندگان با افزایش هزینه ، همچنان متمایل به مصرف دان در محیط روشن بودند، چنین تقاضایی کشش ناپذیر شناخته می شود.زیرا تفاضا متناسب با سرعت افزایش هزینه کاهش نمی یابد. در اقتصاد تقاضای کشش ناپذیر به تقاضای ضروری تعبیر می گردد و این برخلاف تقاضای ضروری تعبیر می گردد و این برخلاف تقاضای کشش پذیر می باشد که از آن به عنوان تقاضای لوکس (غیر ضروری ) یاد می شود . احتمالا تمایل پرندگان به صرف دان تحت شدت نور بالا آنقدر قوی می باشد که فراهم نیاوردن چنین محیطی برای آنها به عنوان یک عامل مغایر با رفاه حیوانات شناخته شود. این موضوع همچنین در مورد سایر رفتارهای پرنده همچون استراحت کردن و یا آشامیدن ، هنگامی که پرنده قادر به ارضای آنها تحت شرایط نوری مطلوب نباشد ، مصداق دارد .
نور و رفتار جفت گیری :
در مقاله قبل اشاره که اگر منبع نوری مورد استفاده در انتشار بعضی از طول موجها ناتوان باشد ، ممکن است در انتقال بعضی از علامت های دیداری (visual signals) که به واسطه آن طول موج ها منتقل میشوند ، اختلال ایجاد گردد . در یک تحقیق که با پشتیبانی یک تولیدکننده بزرگ در انگلستان انجام شد ، مجققین به پژوهش در مورد نقش تابش فرابنفش (UVA ۳۲۰<۱<۴۰۰nm) بر رفتار جفت گیری مادران گوشتی پرداختند . تابش UVA در این تحقیق از دو حیث اهمیت داشت . در وهله اول اینکه انسان نسبت به آن نابینا بوده و دیگر اینکه سیستم های نوردهی مصنوعی در سالن های پرورش طیور مقادیر بسیار کمی از این تابش را منتشر می نمایند و یا اینکه اصولا فاقد آن می باشند . در این پژوهش تابش نور فرابنفش به میزان مساوی با تابش آن در نور عادی روز ، موجب افزایش تعداد جفت گیری شد ، اما تاثیری بر تعداد تخم مرغ تولیدی و تخم مرغ های نطفه دار نداشت . همچنین چنان نشان داده شد که مرغ ها در نور فرابنفش مدت زمان بیشتری به خروس ها نگاه می کنند عموما در صورتی که خروس ها به میزان مشابه با نور عادی روز با تابش فرابنفش نور داده شوند ، در مقایسه با زمانی که کمتر یا بیشتر از نور روز تحت تابش باشند ، بیشتر مورد توجه و پایش با پذیرش جفت گیری بیانگر نقش تابش UVA در انتخاب جفت می باشد . اینکه آیا این موضوع واجد اهمیت اقتصادی در صنعت می باشد یا نه هنوز موضوع بعضی از طرح های تحقیقاتی در مقیاس تجاری می باشد.
شناخت بینایی پرندگان
از این دو مقاله نتایج زیر عاید می گردد:
- نحوه تغییر کارایی شدت های مختلف نور با تغییر سن پرنده
- تمایل پرنده به انجام رفتارهای مختلف در شدت های نوری متفاوت
- تمایل پرنده به مصرف دان در شدت نور بالا و قدرت نسبتاً بالای این میل
- نقش تابش UVA بر رفتار جفت گیری پرندگان مادر
در عین حال نکات بسیار زیاد دیگری نیز وجود دارد که هنوز شناخته نشده است . هدف تحقیقات بعدی محققین متوجه پژوهش بیشتر در زمینه نقش محیط نوری سالن ها و تاثیر آن بر رفتار و رفاه پرندگان اهلی خواهد بود . در چند سال آینده محققین اطلاعات کافی جهت طراحی مجدد نوردهی سالن های طیور را خواهند داشت . بر اساس این اطلاعات می توان سیستم های جدید نوری را به نحوی توسعه داد که علاوه بر حفظ ملاحظات تجاری ، نیازهای رفتاری پرندگان را نیز تامین نماید.محققین بر این عقیده اند که سیستم های نوردهی رایج کاملاً بر اساس ملاحظات و نیازهای انسانی (Anthropomorphic Requirment) و نه نیاز پرندگان ایجاد شده اند . شاهد این موضوع عدم وجود تابش UVA می باشد . همچنین توانایی پرندگان در دریافت اطلاعات لازم از مجیط پرورش به دلیل شدت های پائین نور و یا عدم تعادل رنگ نور استفاده شده دچار اختلال گشته است .
محققین اعتقاد دارند که استفاده مستمر از شدت نور یکنواخت ، چه کم و چه زیاد ، در سالن های پرورش طیور در واقع ناشی از فقدان دانش کافی در زمینه بینایی پرندگان می باشد.