توده های مرغ خانگی بومی ایران

پراکنش: واریته های گوناگون این نژاد را می توان به طور خالص در نواحی مختلف ایران به خصوص در تهران، خراسان و اردبیل یافت• تعداد کمی از این نژاد نیز در ناحیه لار، چابهار و کنارک وجود دارند• معمولاً خالص ترین نوع این نژاد در اردبیل پرورش داده می شود• در خراسان و به خصوص در نواحی مرزی تعدادی از این نژاد یافت می شود• (در افغانستان و در مجاورت مرز ایران نژادی با خصوصیت نژاد لاری پرورش داده می شود که به نژاد افغانی معروف است، ولی دلایل موجود نشان می دهد که نژاد افغانی نژاد مستقل نبوده و بلکه نوعی از لاری می باشد که در افغانستان پرورش داده می شود و از نژاد لاری سنگین تر است)• خصوصیات ظاهری:
شکل عمومی بدن نژاد لاری با تمام نژادهای دیگر متفاوت است و به طور کلی بدن بلند و کشیده، سینه پهن و عمیق و پرگوشت، گوشت سینه سفت و پر، پشت پهن و دارای شیب از جلو به عقب می باشد• بالها محکم و به بدن چسبیده و پرهای دم با زاویه 45درجه بالاتر از امتداد پشت قرار گرفته است• ساق پا با زاویه ملایمی به ران متصل شده است و از این رو به طور کلی شکل ویژه ای به بدن این نژاد می دهد•
رشد سر نسبت به بدن کوچک به نظر می رسد و فرم سر به اصطلاح ماری شکل می باشد• تاج اغلب در انواع اصیل توت فرنگی شکل و گردویی است• چشم ها درخشان، عقابی و نارنجی رنگ بوده و رشد تاج و ریش اغلب کم است• تاج در خروس ها، قرمز تیره و در مرغ ها قرمز معمولی و لاله گوش در تمام انواع این نژاد قرمز رنگ است• منقار کوتاه، بسیار محکم و زرد رنگ است و در بعضی انواع، لکه های قهوه ای رنگ در منقار بالایی وجود دارد• گردن نسبتاً بلند و استوانه ای و انتهای آن تقریباً در بدن فرو رفته است•
قلم پا کلفت و بلند بوده و رنگ آن اغلب در واریته های اصیل زرد مایل به قهوه ای و در برخی انواع قهوه ای پررنگ وحتی تیره می باشد• پنجه ها پهن و دارای چهار انگشت است•
انواع نژاد لاری:
واریته های مختلفی از نژاد لاری در ایران مشخص شده است• شکل بدن در تمام این واریته ها تقریباً شبیه هم بوده و فقط از نظر رنگ پر و بال با هم فرق دارند• به طور کلی از نظر رنگ پر و بال واریته های مختلف نژاد لاری که در ران وجود دارد به شرح زیر می باشد:
لاری قرمز:
مهمترین و اصیل ترین واریته این نژاد را تشکیل می دهد• رنگ پر و بال خروس درخشنده و با درخشندگی زرد رنگ و لکه های سیاه در پر و بال و مخصوصاً در زیر شکم و بالهاست• پرهای دم در قاعده قرمز و در انتها سیاه است و به طورکلی رنگ مرغ ها روشن تر از رنگ خروس ها می باشد•
لاری قهوه ای:
منظره عمومی پرها قهوه ای و اغلب، رگه های سیاه در آنها دیده می شود و رنگ پرهای سینه سیاه تر از رنگ قسمت های دیگر بدن است• در این نوع معمولاً بر عکس نوع قبلی، رنگ خروس ها روشن تر از رنگ مرغ ها می باشد•
لاری سفید و گل باقلایی:
رنگ پرو بال در بعضی از انواع لاری ها سفید است• رنگ سفید به ندرت دیده می شود، چون اغلب دارای نوارها و لکه های سیاه، طوسی و زرد می باشد• این نوارها بیشتر در پرهای پشت، بالا، شانه و گردن وجود دارد•
- واریته های مختلف از مرغ لاری علاوه بر موارد فوق الذکر وجود دارد که معروف ترین آنها عبارت است از لاری ابرش، لاری صابونی، لاری زیره ای و لاری سفید و سیاه•
خصوصیات تولیدی:
- مرغان نژاد لاری از نظر کلی جزو نژادهای سنگین می باشند• سرعت رشد و رویش پرها در بین افراد این گروه نژادی در ابتدا کند می باشد، ولی از سن سه ماهگی به بعد از سرعت رشد نسبی خوبی برخوردار می شوند•
- وزن مرغان بالغ یکساله حدود 3 تا 4 کیلوگرم و وزن خروس ها در همین سن 4 تا 5 کیلوگرم و بیشتر می باشد• در خروس های مسن، وزن گاهی به 6 تا 5/6 کیلوگرم و بیشتر هم می رسد•
- سن بلوغ جنسی و تخمگذاری اغلب در 7 ماهگی (27 تا 28 هفتگی) بوده و تخمگذاری با تخم مرغ های ریز شروع می شود•
- تولید تخم مرغ سالیانه بین 60 تا 80 عدد (حدود 18درصد) با وزن متوسط هر تخم مرغ 50گرم می باشد•
- تخم مرغ به رنگ کرم تا قهوهای تیره و به شکل بیضی کشیده و با پوسته ای نسبتاً ضخیم است•
- ضریب تبدیل غذایی بسیار نامطلوب می باشد• به طوری که در مقابل حدود 20 کیلوگرم غذای مصرفی 1کیلوگرم تخم مرغ تولید می شود• گوشت و تخم مرغ آنها دارای طعمی مطلوب بوده ولی در سنین پایین از گوشت خوبی برخوردار نمی باشند•
- دفعات کرچی در این نژاد زیاد است و معمولاً در سال 2 تا 3 بار کرچی در بین این مرغان دیده می شود• (به طوری که بعد از تولید هر 20 تا 25 عدد تخم مرغ حالت کرچی پدیدار می شود)•
- مرغان لاری معمولاً مادران خوبی نسبت به تخم مرغ های خوابانیده شده در زیر آنها و جوجه های خود نمی باشند•