تعیین جنسیت گوساله پیش از تولد

تعیین جنسیت گوساله پیش از تولد
بهاره طاهری. کارشناس ارشد دامپروری
در سالهای اخیر، بیوتکنولوژی به پیشرفتهای قابل توجهی در تولید محصولات کشاورزی و دامی دست یافته است که شامل انتقال یک ژن ویژه از یک گونه به گونه دیگر برای تولید ارگانیسم ترانسژن، تولید دامها و گیاهان مشابه از نظر ژنتیکی و آمیخته کردن انواع مختلف سلولها برای تولید محصولات مفید دارویی می باشد. پیشرفتهای حاصله کاربردهای زیادی در تولیدات دامی از طریق افزایش رشد دام، ظرفیت تولیدمثلی، سلامتی دام و توسعه محصولات جدید دامی، داشته اند. اما مبحثی که طی سالها،توجه مطالعات و آزمایشات تحقیقاتی زیادی را بخود معطوف ساخته است، امکان ایجاد و توسعه تکنیکی است که بتواند، به منظور پیش بینی جنس گوساله، اسپرم را در ابتدای کار، تعیین جنس کند. توانایی و امکان تعیین جنسیت گوساله، یک هدف قدیمی صنعت گاو شیری و گوشتی در دنیا بوده است و در حال حاضر به عنوان یکی از تکنیکهای تولیدمثلی مطلوب شناخته شده است. این روش، سیستمی است دقیق به منظور جداسازی کروموزومهای جنسی X و Y در اسپرم که با امر تلقیح مصنوعی همراه است و اثرات بسیاری بر بازده تولید شیر و گوشت خواهد داشت. این تکنولوژی کاربرد زیادی به منظور تغییرات و اصلاح ژنتیکی دام دارد که یک مثال بارز آن در صنعت گاو شیری است. به عنوان مثال در یک گله گاو شیری، به منظور تامین 20 درصد جایگزین گله، باید چیزی بیشتر از نصف گله با نرهای موردنظر آمیزش داده شوند. اما چنانچه تلیسه ها با اسپرم از قبل تعیین شده ، آمیزش داده شوند، کمتر از یک سوم گله به منظور فراهم کردن جایگزین، نیاز خواهد بود.
اولین پیشرفت حاصله در جداسازی کروموزمهای جنسی در اسپرم از طریق کشف این موضوع بدست آمد ه اسپرم های تعیین کننده افراد ماده (X )، 3-4 درصد DNA بیشتری از اسپرم های تعیین کننده افراد نر (Y ) دارند (البته این میزان بستگی به گونه موردنظر دارد). در حالیکه این تفاوت در میزان DNA بسیار ناچیز به نظر می رسد، اما برای ایجاد و توسعه روشی به منظور جداسازی اسپرم های تعیین کننده جنس نر ( اسپرم های دارای کروموزوم Y) و اسپرم های تعیین کننده جنس ماده ( اسپرم های دارای کروموزوم X ) مورد استفاده قرار می گیرد. جداسازی اسپرمها به دو گروه اسپرمهای دراری کروموزوم X و کروموزوم Y، بر اساس تفاوت در میزان DNA آنها و با استفاده از میزان رنگ فلورسانتی که از DNA تابیده می شود، انجام می گیرد. زمانیکه پرتو لیزر، به رنگ فلورسانت بر روی DNA تابیده می شود، آن را روشن می کند و هر اسپرم نوری را نسبت به میزان DNA موجود، پراکنده می سازد. به دنبال آن اسپرمها از یکدیگر جدا شده و درون 2 لوله مجزا جمع آوری می شوند. پس به دلیل اینکه اسپرم دارای کروموزوم جنسی X ( تعیین کننده جنس ماده ) حاوی DNA بیشتری است، در نتیجه نور بیشتری را ساطع می کند و می تواند از اسپرم دارای کروموزوم Y، با استفاده از روند سیتومتری جدا شود. دقت این تکنیک بالاست و در نخستین آزمایشات ،بیشتر از 90 درصد گوساله ها، بدنبال استفاده از این روند، مطابق با جنسی که قبل تعیین شده بودند، متولد شدند. اما با وجود دقت بالای کار، استفاده از اشعه لیزر می تواند قابلیت زنده ماندن اسپرمی که طی این روند، تعیین جنس شده است را کاهش دهد و در نتیجه، بازده کار پایین آید.
این روش به تولیدکنندگان گاو شیری، این امکان را می دهد تا گاوهای شیری برتر و پرتولید را با اسپرم دارای کروموزوم X به منظور تولید تلیسه ها، و گاوهای ماده با تولید پایین تر را با اسپرم دارای کروموزوم Y از نرهای گوشتی به منظور تولید گوساله های نر، تلقیح کند. پس با استفاده از این روش همیشه می توان، تلیسه جایگزین را از گاوهای شیری با تولید بالا و گوساله نر آمیخته تیپ گوشتی با ارزش بالا را از گاوهایی که تولید پایین دارند، بدست آورد. در صنعت گاو گوشتی، نیز، ماده ها با عملکرد بالا می توانند با اسپرم دارای کروموزوم X به منظور تولید تلیسه به عنوان جایگزین آمیزش داده شوند، که در نتیجه آن ، سرعت پیشرفت ژنتیکی درون گله نیز افزایش می یابد. کاربرد دیگر این روش می تواند در توسعه و افزایش لاین های مادری و آمیخته های تجارتی باشد. استفاده از اسپرم تعیین جنس شده ، افزایش گاوهای ماده گله با صفات مادری عالی را ( بازده تولیدمثلی بالا، تولید شیر خوب و رفتار مادری مناسب ) به منظور آمیزش با نرها برای تولید فراهم خواهد ساخت که اغلب گوساله هایی با صفت پرواری و لاشه خوب، تولید می کنند. با اجرای این تکنینک، امکان سازگار کردن گاوهای ماده با محیط و تولید گوساله‌های یکنواخت‌تری که گوشت با کیفیت بالا تولید می کنند، نیز وجود خواهد داشت.
در حال حاضر، در حالیکه، اسپرم تعیین جنس شده در مطالعات نامحدودی از تولید جنین در محیط آزمایشگاه استفاده می شود، هزینه بالا و بازده پایین آن در صورت کاهش قابلیت زنده ماندن اسپرم ها، نشان می دهد که اسپرم تعیین جنس شذه از طریق این تکنولوژی، هنوز برای استفاده وسیع در تلقیح مصنوعی، مناسب نمی باشد. این روش که بر اساس میزان DNA انجام می گیرد، به درجه بالایی از مهارتهای تکنیکی نیاز دارد و دربرگیرنده تعدادی از روش های مشخص و اصلاح شده می باشد.

شکل 1: تعیین جنسیت بر اساس اسپرم، یک هدف درازمدت صنایع شیر و گوشت دنیا بوده است. جداکردن و تقسیم اسپرم های گاو نر بر اساس میزان DNA ، به دو گروه تولیدکننده جنس نر و جنس ماده، در حال حاضر با 90 درصد دقت کار، انجام می شود.
با این وجود، علم جدید پروتئومیکس ، روش دیگری را برای توسعه روش علمی و اقتصادی تعیین جنس اسپرم، پیشنهاد کرده است. به این ترتیب که، با استفاده از پروتئینهای ویژه کروموزوم جنسی (Scsps ) ، که بر روی سطح اسپرم قرار دارند، به منظور پیشرفت روش جداسازی کروموزومهای جنسی X و Y در اسپرم ها، اجرای یک روش ایمنولوژیکال را فراهم می سازد که برای اسپرم ها کمتر مضر و مخرب خواهد بود. (شکل 3 )
در این روش، آنتی بادیها، اسپرم ها از یک جنس را به یکدیگر چسبانده و پیوند می دهند و اسپرمی که معلق مانده و ترکیب نشده، از جنس مخالف بوده که می تواند به راحتی جدا شود و برای امر تلقیح مصنوعی مورد استفاده قرار گیرد.

شکل 2: پروتئینهای شناخته شده ویژه کروموزوم جنسی بر روی سطح اسپرم، که یک روش ایمونولوژیکی را برای جداسازی جنس اسپرم فراهم می کند و این روند برای اسپرم کمتر مضر و مخرب است.
بطور کلی این تکنولوژی، به دامداران کمک می کن

+ نوشته شده در یکشنبه 1388/01/16ساعت توسط خلیلی اصفهانی | 2 نظر سلام چند وقته به دلیل یه سری مشکلات دیر به دیر میام نت امیدوارم از اینکه دیر به دیر مطالب وبلاگ به روز رسانی میشه من رو ببخشید. منتظر نظرات سازنده ی شما خوبان هستم + نوشته شده در یکشنبه 1388/01/16ساعت توسط خلیلی اصفهانی | 6 نظر هیپو ترمی در گوساله ها نویسنده: حامد فرجی آیگانی

هیپوترمی در گوساله ها معمولا در فصول سرد سال اتفاق می افتد.زمانی هیپو ترمی مسئله ساز است که دمای محیطی نزدیک یا کمتر از حد اقل دمای حیاتی گوساله ها باشد.حد اقل دمای حیاتی گوساله ها 60 درجه فارنهایت یا 15.5 درجه سانتی گراد میباشد و در کمتر از این دما چنانچه شرایطی محیطی بد باشد ( سرمای زیاد- باد- یخ و برف- طوفان) می تواند منجر به هیپو ترمی در گوساله ها گردد.

هیپو ترمی در گوساله ها به دو نوع تقسیم بندی میشود : 1- هیپو ترمی اکسپوژر که در آن دمای بدن گوساله ها به تدریج کاهش می یابد . این نوع هایپو ترمی در تمام رده های سنی ممکن است دیده شود اما در جوان تر ها ؛مسن تر ها و دامهای لاغر بیشتر مشاهده میشود. 2- هیپوترمی حاد یا ایمرژن که در آن افت دمای بدن سریعا به وقوع می پیوندد و پوشش بدن دام از آب اشباع می گردد مانند حالتی که گوساله داخل آب غوطه ور شده باشد یا اینکه داخل برف عمیقی فرو رفته باشد. در تقسیم بندی دیگری هایپوترمی را از نظر دامنه دمای بدن گوساله به دو قسم طبقه بندی می کنند : 1- هیپو ترمی ملایم که در آن دمای بدن گوساله ها به 86 تا 89 درجه فارنهایت (30تا 31.6 درجه سانتی گراد)تنزل می یابد. هیپو ترمی شدید که در آن دمای بدن گوساله ها به 71 تا 85 درجه فارنهایت (21.6 تا 29.4 درجه سانتی گراد)تنزل می یابد. از علایم هیپو ترمی می توان به یخ زدگی انتهای گوشها و سرپستانکها ؛ بی حالی و خمودگی و کاهش سرعت تنفس و ضربان قلب و همچنین کاهش فشار خون اشاره کرد . معمولا گوساله های هایپو ترم قادر به مکیدن نیستند و شیر را بطور معمول نمی خورند. چنین گوساله هایی مستعد پنومونی و دهیدراتاسیون هستند. اقدامات لازم برای گوساله های هیپو ترمی : خشک کردن گوساله ها بلا فاصله پس از تولد در هوای سرد – خوراندن آغوز گرم فورا پس از تولد توسط لوله مری یا شیلنگ مری – خوراندن شیر گرم به آنها – پوشاندن جلیقه های مخصوص- قراردادن آنها در بکس های گرم کننده به مدت محدود – اضافه کردن 40 سی سی اتانول 20% به آب آشامیدنی آنها که دمای آن 100 درجه فارنهایت یا 38 درجه سانتی گراد بوده حتما این محلول روزی دو بار درنچ گردد. ( داخل حلق ریخته شود ) در بحث تغذیه توجه ویژه به انرژی اضافی معطوف گردد و همچنین فراهم کردن پروتئین و ویتامین ها و مواد معدنی نیز نبایستی از نظر دور گردد. می توانید مقدار شیر مصرفی گوساله ها را به 12 تا 15% وزن بدن آنها برسانید یا اینکه وعده های شیر دادن را افزایش دهید. اگر از شیر خشک استفاده می کنید حتما شیر خشکی باشد که چربی آن بالا باشد و آنرا با غلظت بیشتر در نظر بگیرید ( آب کمتری به آن اضافه نمایید) بستری خشک با ضخامت بیشتر برای گوساله ها فراهم نمایید و آنها را از کوران هوا دور نگه دارید. مرتبا آنها را زیر نظر داشته باشید و به قرمز شدن پوزه هایشان توجه داشته باشید.

مدیریت مطلوب برای بهترین عملکرد

در مزارع پرورش گاوهای شیرده،علاوه بر تولید مطلوب شیرکه از گاوهای پر تولید مورد انتظار است،،مدیریت ازمناسب نیز باید اعمال شود.
این مقاله شماری از جنبه های مدیریتی را که می تواند در افزایش تولید شیر نقش عمده داشته باشد را شرح می دهد:

اندازه گیری شیر و تر کیبا ت آن
مقدار تولیدشیرو ترکیباتی همچون چربی و پروتئین بوسیله کیلوگرم قابل اندازه گیری است.در هر دوره شیردهی کیلو گرم چربی و پروتئین به ازای هر گاو بعنوان معیاری برای رتبه بندی گاوها استفاده می شود.از آنجائی که تولید شیر در هر گروه سنی در مقایسه با گروه دیکر متفاوت است،مقدار تولید شیر باید بر اساس سن استاندارد ،تصحیح شود. برای این نحو مقایسات، اولین شیردهی تلیسه ها مد نظر گرفته می شود. یک مدیر خوب با دانستن میزان تولید شیر به ازای هر گاو،قادر به تصمیم گیرهای مناسب مدیریتی در مزرعه خواهد بود.به عنوان مثال رکوردهای تولید شیربه ازای هر گاو،تعیین کننده اصلی نحوه تنظیم جیره مناسب می باشد.
تداوم شیردهی
این مطلب که در طول شیردهی گاوها با هم به پیک تولید شیر مناسب برسند،بسیار حائز اهمیت است.در تلیسه ها طبیعا نسبت به گاوهای مسنتر ،منحنی شیردهی یکنواخت تر می باشد،بطوری که شیردهی در تلیسه هادر یک زمان معین شروع می شوداماتا آخر دوره سطح تولید شیر ثابت می ماند.
در گاوهای مسنترپیک تولید شیر(در داخل 100روزاول شیردهی)ایجاد شدهوتداوم شیردهی آنها بالاست.
از لحاظ مد یریتی در آغاز شیردهی گاوها باید در شرایط بدنی مناسب باشند تا بعد از شروع شیردهی،عملکرد مطلوبی را از لحاظ سوخت و ساز نشان دهند.
از قسمتهای مهم دیگر منحنی شیر دهی،100 روز آخرشیر دهی می باشد،در این مرحله گاوها تمایل کمتری به اضافه وزن دارندو باید خشک شوند،درنتیجه مواد مغذی قادر خواهند بودبرای شیردهی آینده مهیا شوندوبطور مسلم گاوها در شیردهی آینده کمتر به بیماریهای متابولیکی مبتلا خواهند گشت.
پرورش گوساله های جوان
پرورش صحیح گوساله،تولید مطلوب شیر را به دنبال خواهد داشت،زیرا همیشه باید به خاطر داشت که گوساله امروز،گاوهای فردا هستند.
آبستنی تلیسه ها تا زمانی که بافتهای پستان به وضعیت ایده ال نرسد بایدبه تاخیر افتد،شرایط مناسب از لحاظ وزن برای تلیسه ها 550-525 می باشد.
تلیسه ها تا 15 ماهگی نبایدکمبود رشد داشته باشنددر غیر اینصورت آنها قادر نخواهند بود به رشد ایده ال برسند. از طرفی چاقی تلیسه های آبستن نیز ممکن است مشکلاتی همچون سخت زائی را به همراه داشته باشد.برای تلیسه های آبستن معمول1 الی 2 کیلو کا ه غلات را که با انرژی پایین مرتبط است،استفاده می گرددزیرا این سیستم نشخوار تلیسه را بخوبی تحریک می کندو مصرف مناسب خوراک بعدی را تضمین می کند.
گاوها نشخوارکننده هستند
نشخوارکنندگان دارای معده چهار قسمتی هستند.لذا به جیره متعادل از علوفه و کنسانتره نیازمندند.برای بدست آوردن تولید شیر مطلوب،یک جیره متعادل باعث تضمین عملکردمناسب سیستم شکمبه شده واحتمال اختلالات متابولیکی همچون تب شیرو جابجائی شیردان را کا هش میدهد.زمانی که عملکرد شکمبه مطلوب باشد، مصرف خوراک افزایش می یابد.
فاکتورهای محیطی
در طول ابتدای شیردهی،گاوهای پر تولیدگرمای قابل توجهی تولید میکنند،بنا براین در محل نگهداری یک هواکش باید تعبیه گردد و آب آشامیدنی مناسب در اختیار گاوها قرار گیرد.
اگر از طریق هواکش نور مستقیم وارد جایگاه گردد،یک سایه بان نیز باید در نظر گرفته شود،این موارد باعث خواهد گردیدکه گاوها با استرس حرارتی مقابله کنند و مصرف خوراک آنها در حد مطلوبی باشد.توجه داشته باشید که منطقه آسایش در گاوهای شیردهی در دامنه 5-15درجه سانتیگراد می باشد.
ماشین شیر دوش
ماشین شیر دوش نقش مهمی را در سلامت پستان بر عهده دارد.قبل از شیردوشی پستان باید تمیز وخشک شود وبا استفاده از اسپریهای مخصوص ضد عفونی،سر پستانکها تمیز شوند.عملکرد نادرست دستگاه شیر دوشی ممکن است باعث آسیب سر پستانکها شود.از لحاظ مد یریتی فاصله دو بار دوشش باید حداقل 12 ساعت باشد،رعایت این زمان تاثیر مطلوبی در سلامت پستان دارد.اگر این زمان رعایت نگردد،احتمال بالائی برای ابتلا به عفونتهای همچون اشریشیاکلی واسترپتوکوکوس وجود خواهد داشت.
بهداشت مزرعه
رعایت بهدداشت در مزرعه سهم عمده ای در تولید گاوهای پر تولید شیربالا دارد.خشک کردن محل استراحت و ریختن کاه خشک در زیر گاوها نیز نقش مهمی را در سلا متی و عدم ابتلا به بیماریهای پا برعهده دارد.
برای کاهش احتمال ابتلا به عفونتهای باکتر یائی،استفاده از حمام پاهر4-3 هفته ضروری است و سم چینی هر سال دو بارو تر جیحا در دوره خشکی توصیه می گردد.

+ نوشته شده در یکشنبه 1388/01/16ساعت توسط خلیلی اصفهانی | نظر بدهید

تشخیص به موقع فحلی و آبستنی: کلیدهای مناسب برای مدیریت تولید مثل گاوهای شیرده

تشخیص به موقع فحلی و آبستنی: کلیدهای مناسب برای مدیریت تولید مثل گاوهای شیرده
آرش جوانمرد
فارغ التحصیل کارشناسی ارشد ژنتیک و اصلاح نژاد از دانشگاه تهران(M.Sc )
E-Mail: Arash_707 @yahoo.com مقدمه
تولید مثل عاملی کلیدی در تعیین بازده پرورش گاوهای شیرده می باشد. در بهترین شرایط هر ماده گاو، سالانه یک گوساله تولید خواهد کرد. از نظر اقتصادی، باروری معمولا با توجه به فاصله زایش پی در پی دو گوساله ارزیابی می شود. معیارهای اندازه گیری بازده تولید مثل، شامل تعداد تلقیحات به ازای آبستنی، میزان آبستنی در ازای اولین تلقیح، تعداد روزهای باز و فاصله زایش می باشد. فاصله زایش مطلوب در بیشتر گاوداریها 12-13 ماه است. در بیشتر گاوداریها درصد آبستنی با اولین تلقیح بین 50-60 است و برای 55 آبستنی ها به حدود 8/1 تلقیح برای هر آبستنی نیاز است. یکی از دلایل مهم اقتصادی نبودن پرورش گاو شیری در استان، پایین بودن راندمان تولید مثلی در گله هاست. ضعف در تشخیص بموقع فحلی و آبستنی موجب می شود تا فحلیهای زیادی در زمان طول عمر اقتصادی گاو از دست برود که این امر به خودی خود سبب طولانی شدن فاصله دو زایمان و به تبع آن ضررهای مالی فراوان به دامداران می گردد. این مقاله ترویجی، که با همکاری کارشناسان مرکز تحقیقات و معاونت امور دام و بخش ترویج استان تهیه شده است، سعی دارد که دامداران استان را با روشهای سنتی و علمی تشخیص به موقع قحلی و آبستنی متعاقب تلقیح آشنا کند.
مفهوم فحلی:
پدیده فحلی ، فاصله زمانی است که در طول آن حیوان ماده سر پا می ایستد تا با حیوان نر جفتگیری کند .این حالت متعاقب تغییرات هورمونها و به خصوص هورمون استروژن رخ می دهد. بنابراین فحلی یک پدیده رفتاری محسوب می شود. در صورتیکه زمان بروز فحلی بموقع تشخیص داده نشود و گاو بموقع تلقیح نگردد، دست کم به اندازه یک چرخه فحلی، فاصله گوساله زائی افزایش خواهد یافت. بنابراین مدیریت و تشخیص گاو فحل از لحاظ اقتصادی بسیار حائز اهمیت می باشد و مدیران واحدهای پرورش گاوهای شیرده باید از تمام امکانات موجود برای تشخیص گاوهای فحل استفاده کنند. با توجه به توسعه تکنیک تلقیح مصنوعی، به جای گاو نر خود گاودار باید عمل فحل یابی را انجام دهد و اینجاست که بسیاری از اشتباهات مدیریتی موثر بر باروری گله آشکار می شود. مشکل مربوط به تشخیص فحلی در گاوهای ماده به خاطر کوتاه و متغیر بودن طول دوره فحلی می باشد. تشخیص فحلی در صبح زود بلافاصله پس از روشن شدن هوا یا در سپیده دم بیشتر اهمیت دارد و اغلب گاوها بین ساعت 2 بامداد تا 5 صبح فحل می شوند.
جنبه های اقتصادی تشخیص فحلی:
یکی از مهمترین جنبه های مدیریتی در گله های بزرگ گاوهای شیرده ، تشخیص فحلی می باشد که هیچ روشی نمی تواند جایگزین بازرسیهای پیاپی و سیستیماتیک برای تشخیص این حالت گردد. این حالت 6 الی 30 ساعت طول می کشد ولی به طور میانگین برای اکثر گاوهای ماده این حالت 12 الی 18 ساعت طول می کشد.درصد عمده ای از فحلیها در شب بین ساعت 6 بعد از ظهر تا 6 بامداد رخ می دهد.از عواقب تشخیص نادرست فحلی می توان به گمراهی دامدار در تشخیص فحلی آتی، متحمل شدن هزینه های تلقیح نادرست و باز گشت به فحلی مجدد گاو مذکور اشاره کرد. تلقیح گاوی که در حالت فحلی نیست ، باعث می گردد که رحم گاو که در این حالت مقاومت کمتری به پاتوژنها دارد، دچار عفونتهای رحمی گردد. وجود تعداد بی شماری از گاوهای شیرده در گله های تجارتی ،نیاز به دستیابی به روشهای مناسب تشخیص فحلی و استفاده از وسائل کمکی و نوین،برای تشخیص فحلی را همواره بوجود می آورد.
علائم و نشانه های فحلی:
مطمئن ترین نشانه فحلی برای تشخیص گاودار، سر پا ایستادن گاو ماده و اجازه سواری دادن به سایر گاوهاست، در بعضی موارد که بکرات دیده می شود اینست که گاو فحل برای سواری گرفتن از دیگر گاوها تلاش می کند به طوری که گاوهای غیر فحل از جهت عقب سعی بر سوار شدن بر گاو ماده فحل را دارند در حالی که خود گاو ماده از جهات مختلف سعی بر سواری گرفتن از سایر گاوها دارد. از مهمترین علائم فحلی که دامداران به طور سنتی با اتکا به آنها فحل یابی می کنند عبارتند از: رفتارهای غیر عادی، عصبی بودن، ناآرامی، تورم فرج و خروج ترشحات آبکی از واژن، کاهش تولید شیر و کاهش مصرف خوراک، کنارگیری از گله، انبساط مردمک چشم می باشد. گاوی که فحل شده معمولا دارای کپل و کشاله ران آلوده می باشد و موهای ابتدای دم آشفته می باشد. حالت فلهمن(Fleman) از دیگر نشانه های فحلی است که در آن حیوان سر خود را بالا نگهداشته و لبهای خود را به سوی بال خم می کند

+ نوشته شده در یکشنبه 1388/01/16ساعت توسط خلیلی اصفهانی | 2 نظر تکنیک انتقال جنین در گاو عمل انتقال جنین 1 (ET) برای اولین بار حدود 55 سال پیش با موفقیت بر روی گاو ها انجام گرفت . عمل انتقال جنین صرفاً بر روی گاوهای ماده صورت می گیرد. گاو ماده ای که از او جنین جمع آوری می شود به عنوان دهنده ی جنین و در اصطلاح donor می گویند . گروهی از گاوهای ماده که جنین ها را می گیرند به عنوان ماده گاو گیرنده و در اصطلاح reciptent می گویند . عمل ET فرایندی است که طی آن ، جنین ها از شاخ رحم گاوهای دهنده جنین در مرحله پس از مرولا جمع آوری شده و جهت تکامل مراحل آبستنی تا تبدیل شدن به یک گوساله کامل در شاخهای رحم گاوگیرنده جنین ساکن می شوند . در واقع ، گاوهای گیرنده جنین نقش دایه را برای فرزندان گاو دهنده ایفا می کنند . به ازای هر یک گاو دهنده 18-14 راس گاو گیرنده جنین بایستی در نظر گرفته شود . اصولاً گاو دهنده جنین گاوی است با صفت ژنتیکی برتر و گاو اصیل ولی گاوهای گیرنده جنین ، گاوهایی با صفت ژنتیکی متوسط یا پایین می باشند . اگر چه گاوهای گیرنده از لحاظ فنوتیپی و محیطی ممکن است روی نتاج اثر بگذارند ولی بر ساختار ژنتیکی گوساله ، تاثیر نخواهند داشت و از ارزش گوساله برای مقاصد اصلاح نژادی نمی کاهد . در چه مرحله ای تخمک بارور شده را به عنوان جنین دانسته و بایستی از گاوهای دهنده جنین جمع آوری نمود ؟ پس از این که اووسیت ها شوک حرارتی دیدند ، رشد نموده و لقاح صورت گرفته و 10-9 روز پس از لقاح تخمک بارور شده که از مرحله مرولا به مرحله بلاستوسیت می رسد ، بایستی جمع آوری نمود که این روزها بر اساس چرخه فحلی ، معادل روزهای 8-6 چرخه فحلی می باشد . جنین ها حتماً بایستی در فاصله روزهای 8-6 سیکل فحلی ، جمع آوری بشوند ، چون اگر تا روز 14 چرخه فحلی طول بکشد ، جنین ها به دلایل زیر از بین خواهند رفت : 1- تفریخ نشدن جنین های بزرگ و عدم تبدیل آنها به گوساله به خاطر انجماد . 2- اثرات تغییرات هورمونی رحم در جنین ها ، به دلیل توقف طولانی جنین در رحم گاو . همزمان سازی فحلی 2: برای این که عمل ET با موفقیت بالاتری همراه باشد ، بایستی گاوهای دهنده و گیرنده هر دو در یک مرحله از سیکل فحلی باشند تا شرایط لازم جهت دادن و گرفتن جنین در آنها فراهم باشد . برای این منظور عمل همزمان سازی فحلی را انجام می دهند . عمل همزمان سازی فحلی با تزریق عضلانی هورمون قابل انجام است. هورمون به کاررفته در این عمل PGF2a می باشد که باعث تحلیل رفتن جسم زرد می گردد . تزریق pgf2aدر 4 روز اول و 3 روز آخر چرخه فحلی موثر نمی باشد . چون در این روزها جسم زرد در حال تحلیل رفتن می باشد . پس زمان مناسب تزریق هورمون PGF2A بین روزهای 18-5 چرخه فحلی می باشد . سوپر اوولاسیون 3 : با توجه با این که ماده گاو ها در هر بار تخمک ریزی یا اوولاسیون٬ یک اووسیت آزاد می کند و با توجه به این دوره آبستنی طولانی مدت هم دارد (9 ماه) پس نه تنها سرعت پیشرفت ژنتیکی کند می شود ، بلکه یک ماده گاو در طول عمر باروری خود فقط چند گوساله تولید خواهد کرد (که اغلب کمتر از 10 گوساله خواهد بود )لذا با انجام عمل سوپر اوولاسیون و به دنبال آن با انجام عمل ET می توان این مسئله را بهبود بخشید . سوپراوولاسیون فرایندی است که در آن به جای این که از دام دهنده یک تخمک حاصل بشود ، چندین تخمک حاصل می شود و می توان در هر دوره تخمک ریزی ، به جای یک تخمک 10 تخمک و متوسط 6 تخمک بدست آورد و به تبع آن به جای یک گوساله ، متوسط 6 گوساله در یک دوره آبستنی حاصل نمود . عمل سوپراوولاسیون نیز همانند همزمان سازی فحلی با تزریق عضلانی هورمون قابل انجام است . با این تفاوت که عمل همزمان سازی فحلی بین هر دو دام دهنده و گیرنده جنین صورت می گیرد ولی عمل سوپراوولاسیون فقط در دام دهنده جنین باید انجام بشود . هورمونهای به کار رفته دراین عمل ، هورمون های FSH و هورمون های PMSG (هورمونهای گنادوتروپین سرم مادیان ابستن ) و هورمون HAP (عصاره هیپوفیز پیشین اسب )می باشد . از بین این هورمون ها ، هورمون FSH کاربرد بیشتری دارد ، در صورتی که هورمون pmsg هورمون قوی تری است و یک بار تزریق PSMG با تزریق FSH برابری می کند . چون نیم عمر PMSG به مراتب بیشتر از نیم عمر FSH می باشد و نیم عمر FSH پایین است ، به این خاطر آن را به مدت 4 روز متوالی و هر روز در دووعده صبح و عصر تزریق می کنند که در کل بایستی به میزان 28 میلی گرم FSH تزریق بشود . تا عمل سوپر اوولاسیون انجام گیرد . پس همچنان که در روش تلقیح مصنوعی4 AL)) یک گاو نر اصیل (مثلاً 3 ساله ) می تواند پدر یک میلیون گوساله باشد در عمل (ET) نیز با فرآیند سوپر اوولاسیون یک ماده گاو اصیل می تواند تعداد زیادی گوساله (فقط در یک دوره آبستنی )بشود . شستشوی جنین5 : پس از اینکه عمل همزمان سازی فعلی و سوپر اوولاسیون صورت گرفت و تخمک ها به شکل جنین درآمدند بایستی طی عمل شستشوی جنین ها جمع آوری شوند . برای انجام عمل شستشوی جنین از ماده شوینده مخصوص که معمولاً حاوی محلول نمکی بافر فسفات +4 درصد آلبومن سرم گاوی است استفاده می شود . برای انجام عمل شستشو از یک سوند یا کاتترکه به نام سوند فولی معروف است استفاده می شود . این سوند را اول بایستی ضد عفونی کرده سپس به شاخ رحم گاو دهنده جنین وارد نموده و عمل عمل شستشوی را انجام داد . سوند فولی داراری 3 کانال می باشد. کانال اول مخصوص دمیدن هوا است تا قسمت بادکنکی که در انتهای این کانال است متورم شده و باد شود تا هم باعث تثبیت سوند فولی در شاخ رحم شده و هم مانع بازگشت مایع شستشوی جنین از طرف شاخ رحم به بدنه رحم بشود . کانال دوم مخصوص ارسال ماده شوینده مذکور به طرف شاخ رحم است . کانال سوم مخصوص خروج جنین ها به همراه ماده شوینده می باشد که به داخل لوله آزمایش یا محیط کشت که حاوی (محلول نمکی با فرفسفات +4 درصد آلبومن سرم گاوی ) می باشد ریخته می شود . چون غلظت جنین ها بالاتر از غلظت محیط کشت می باشد ، جنین ها در عرض 2 دقیقه در ته ظرف ته نشین شده و بایستی حدود 10 دقیقه محیط کشت حاوی جنین را در جای ثابت و بدون حرکت نگهداری نمود . سپس جنین ها را در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار داده و آنها را ارزیابی کرده و سپس درجه بندی می کنند که از جنین درجه 1 (عالی )تا جنین فاسد یا مرده طبقه بندی می شوند . جنینهای درجه 1 را می توان منجمد کرده و برای مصارف دوره های بعدی نگهداری نمود ولی جنین های درجه 2 یا درجه 3 را می توان همان روز جنین گیری به گاوهای گیرنده انتقال داد. انجماد جنین6: اگر قرار است جنین ها در همان روز جمع آوری شده به گاوهای گیرنده انتقال یابند کافی است برای چند ساعت در محیط کشت تازه و سترون که دمای آن محیط کشت هم معادل دمای بدن گاو است نگهداری بشود . ولی اگر بخواهیم جنین ها را برای مدت طولانی نگهداری کنیم بایستی حتماً آنها را منجمد کرده و محافظت نمائیم مثل روش AL که اسپرم گاو نر اصیل را به صورت منجمد نگهداری می کنند . ولی جنین ها در برابر عمل انجماد سازی و سپس ذوب کردن یخ شان جهت مصرف بسیار حساس تر از اسپرم می باشند . هر جنین اغلب در یک استرا 7به حجم 25% سی سی نگهداری می شود . ماده محافظت جنین ها ، گلیسرول و اتیلن گلیسرول می باشد که اخیراً استفاده از اتیلن گلیسرول نتایج بهتری را نشان داده است . سپس توسط دستگاه های اتوماتیک دمای استراها را به دمای ازت مایع (196- درجه سانتی گراد ) می رسانند. برای ذوب کردن یخ جنین های منجمد شده نیز جهت مصرف برای انتقال به گاوهای گیرنده با قرار دادن استرا در حمام آب گرم با دمای 37 درجه سانتی گراد یخ ذوب شده و جنین ها برای انتقال آماده می شوند . وقتی از جنین های منجمد شده ای که بعد ها ذوب می شوند برای انجام عمل ETاستفاده شود میزان آبستنی نسبت به زمانی که از جنین تازه استفاده می شود ٬ 10 درصد کم می گردد . روش های انجام عمل ET : در روش جراحی قدیمی ، ماده گاوها را تحت بی حسی عمومی قرار داده ، به پشت خوابانیده و شکافی بین پستان و ناف گاو ایجاد کرده رحم را جلوکشیده ، و عمل جمع آوری یا انتقال جنین صورت می گیرد ولی در روش جراحی جدید ، بی حسی موضعی صورت گرفته و در پهلوی گاو شکاف ایجاد کرده و رحم را جلوکشیده و با پیپت نازک مثل پیپت در عمل AL ، جنین ها را از شاخ رحم جمع آوری یا انتقال می دهند . هدف از انجام عمل ET : 1- افزایش تعداد نتاج از گاوهای ماده با صفات ژنتیکی برتر (بدین شکل که با انجام عمل ET می توانیم تعداد گوساله های گرفته شده از یک گاو اصیل و با ارزش را تا چندین برابر افزایش دهیم .) 2- سهولت در امر صادرات و واردات (همچنانکه در عمل AL )که در آن به جای نقل و انتقال گاو نر اصیل اسپرم منجمد گاو نر اصیل بین کشورها مبادله می شود . در عمل ET نیز به جای نقل و انتقال گاو ماده اصیل ، جنین منجمد شده آن بین کشورها مبادله می شود. 3- انجام عمل دو قلو زایی در ماده گاوها (هر چند ممکن است 15-12 درصد نتاج فری مارتین باشند .) 4- کنترل بیماری هم در دهنده ها وهم در گیرنده ها و هم در جنین های حاصله . 5- نگهداری جنین های بدست آمده از گاوهای دهنده جنین به مدت طولانی به خاطر قابلیت انجماد جنین ها. بهترین کاربردهای مورد استفاده جنین : 1- انجام آزمایش بر روی جنین ها : جهت پی بردن به صفات نا مطلوب به عنوان مثال مطالعه و بررسی صفت نامطلوب سم قاطری یا سم بدون شکاف .اگر پدری ناقل ژن این صفت باشد ، نتاج حاصل از آن ، اگر به شکل جنین به گاوهای گیرنده منتقل شود، با مطالعه جنینها در 2 ماهگی می توانیم به این صفت نامطلوب و امثال آن پی ببریم . 2- بکارگیری ماده گاوهای اصیل در تولید گوساله های نر ممتاز : در حالت طبیعی برای این که 100 گوساله نر اصیل به منظور تحقیقات اصلاح نژادی داشته باشیم ، بایستی 300 ماده گاو برای تولید اینها داشته باشیم چون احتمال دارد که الف) همه ماده گاوها آبستن نشوند ب ) نیمی از نتاج حاصل ، گوساله های ماده باشند ج ) اگر گوساله های نر هم تولید بشوند ، گوساله های نر حاصله یا تلف بشوند یا ممتاز جهت انجام عمل اصلاح نژادی نباشند . پس با انجام عمل سوپر اوولاسیون و متعاقب آن عمل ET می توانیم فقط با نگهداری 150 ماده گاو اصیل به 100 گوساله نر اصیل برسیم چون حداقل یکی از جنین های گاو سوپراووله جنین نر خواهد بود . 3- انتقال وسیع و نامحدود ژن: روش ET با در دسترس داشتن جنین می توان ژن را از یک نژاد به نژاد دیگر مهاجرت داد مثل مهاجرت ژن از نژاد گاو اصیل (مانند هلشتاین ) به نژاد گاو بومی .به طور کلی گاودارانی که تمایل دارند دختران بیشتری از گاو پر تولید و مورد علاقه خود داشته باشند به این کار اقدام می کنند ونیز در صورتی که نیاز به گوساله نر اصلاح نژادی والدین با کیفیت بالا داشته باشند از این روش استفاده می کنند . + نوشته شده در چهارشنبه 1387/10/04ساعت توسط خلیلی اصفهانی