دلایل عدم موفقیت واکسیناسیون طیور

دلایل عدم موفقیت واکسیناسیون طیور از دکتر محمدرضا عابدینیواکسنها جهت پیش گیری و یا کاهش مشکلات حاصل از میکروبها درگله های طیور مورد استفاده قرار می گیرد . واکسیناسیون را باید نوعی بیمه کردن مرغداری تصور نمود و همانند حق بیمه ، جهت محافظت مرغها از خطرات بالقوه باید بهایی پرداخت شود . در مورد گله های طیور این بها شامل هزینه واکسن ، وقت صرف شده جهت برنامه ریزی ، هزینه انجام واکسیناسیون ، خسارات ناشی از واکنشهای حاصل از واکسنهای زنده و نیز آسیب بافتی حاصل از تزریق واکسنهای کشته می باشد.   مشابه بیمه ، اگر خطر بروز یک بیماری در منطقه ای کم باشد نیازی به انجام واکسیناسیون وجود ندارد زیرا ممکن است هزینه های آن بیش از منافع حاصل باشد . در صورت تصمیم به انجام واکسیناسیون جهت اطمینان از موفقیت آن عوامل بسیاری باید مد نظر گرفته شود . عدم موفقیت واکسیناسیون هنگامی رخ می دهد که متعاقب تجویز واکسن میزان کافی پادتن (تیترایمنی) دربدن نیز ایجاد نشده وگله همچنان در برابر بروز بیماری مستعد باشد . در چنین مواردی بطور طبیعی اتهام اصلی متوجه واکسن است. اگرچه این موضوع قطعاً یک نکته بسیار مهم می باشد اما جهت ارزیابی عدم موفقیت واکسیناسیون عوامل دیگری نیزباید مد نظر قرارگیرد. برخی از این عوامل عبارتند از: ۱-میزان بالای ایمنی مادری جوجه های جوان موجب عدم تکثیرکافی واکسنهای زنده و در نتیجه موجب کاهش ایمنی حاصل می شود . برای مثال جوجه های حاصل از مرغهای مادر با تیتر ایمنی بالابرعلیه بیماری گامبورو ممکن است برای مدتها دارای ایمنی مادری برعلیه این بیماری بوده ودرصورت انجام واکسیناسیون پاسخ مناسب ایمنی حاصل نگردد. ۲- استرس ممکن است توانایی پرنده در ایجاد پاسخ مناسب ایمنی را کاهش دهد.استرس شامل شرایط محیطی نامساعد همانند تغییرات ناگهانی دما ورطوبت ، تغذیه ناکافی ،انگلها و سایر بیماریهامیشود وتا هنگام رفع عوامل استرس زا گله نباید مورد واکسیناسیون قرار بگیرد . ۳- واکسنهای زنده دراثرعدم رعایت شرایط مناسب طی حمل ونقل ، نگهداری و تجویز غیر فعال می شوند . قبل از تجویزواکسنهای زنده شماره سریال وتاریخ انقضاء روی ویالهای واکسن را بررسی وثبت نمایید . واکسنها را طبق شرایط توصیه شده توسط کارخانه سازنده نگهداری وحمل ونقل نمایید.به یاد داشته باشید هنگامیکه یک واکسن رقیق می شود بسرعت شروع به نابودی می نماید. برای مثال واکسن برنشیت عفونی۵۰ درصد از توان خود را طی کمتر از یک ساعت از دست می دهد . ۴- واکسن ممکن است حاوی سویه یاسروتیپ دقیق مورد نیازجهت ایجاد ایمنی نباشد . به این ترتیب اگرچه واکسن به روش صحیح تجویز گردد و تیتر ایمنی یکنواخت و کافی نیز ایجاد نماید اما گله هنوز در برابرسویه بیماریزای موجود حساس است . برای مثال اغلب واکسنها ی برنشیت عفونی حاوی سروتیپ های ماساچوست وکانکتیکات هستند واگر پرندگان واکسینه شده در معرض ویروس سروتیپ ها ی فلوریدا ،آرکاترا یا سایرسروتیپ ها قرار گیرند ، بیمار می شوند. ۵- توزیع نامناسب واکسن ازطریق آب آشامیدنی یااسپری موجب میشود طیور در برخی از قسمتهای آشیانه واکسن دریافت ننمایند. اعتماد به انتقال واکسن از پرنده ای به پرنده دیگرخطرآفرین می باشد . همچنین عدم دقت به هنگام تزریق واکسنهای کشته نیز منجر به عدم ایمنی برخی از پرندگان می شود . ۶- امکان دارد که پرندگان درهنگام واکسیناسیون در دوره نهفته بیماری باشند و علی رغم تجویز صحیح واکسن ، گله بیمار گردد. این نکته باید مورد توجه قرارگیردکه پس از واکسیناسیون با واکسنهای زنده ویروس تقریبا ۴تا ۵ روز زمان جهت ایجاد ایمنی مورد نیاز می باشد . ۷- پرندگان ممکن است بواسطه عفونت با ویروس مارک وگامبورو یا مصرف خوراک آلوده به سطوح بالای مایکوتوکسینها(رجوع شود به تلاونگ ۱۱)دچار سرکوب ایمنی شود .اصطلاح مذکور به این معنی است که اجزا سیستم ایمنی به طور صحیح کار نمی کنند و این امرمنجربه عدم پاسخ مناسب به واکسیناسیون وافزایش واکنش های ناخواسته واکسن می شود . ۸- کیفیت نامناسب واکسن ازقبیل میزان کم ویروس ، آلودگی و غیره می تواند موجب عدم موفقیت واکسیناسیون گردد . البته بدلیل رعایت کنترل کیفی بسیار شدیددر موسسات سازنده واکسن این موضوع بندرت اتفاق می افتد .