سئوالات و ابهامات درباره مصرف واکسن در بیماری آنفلوآنزا
سئوالات و ابهامات درباره مصرف واکسن در بیماری آنفلوآنزا از : دکتر سورن پزشکیان حدود دو سال از شیوع بیماری آنفلوآنزا طیور همراه با جداسازی ویروس تحت تیپ H۹N۲ در ایران می گذرد، اگر چه به یقین نیز نمی توان گفت که این بیماری قبل از آن در ایران وجود نداشته است.
به دنبال شیوع بیماری در اکثر نقاط کشور که گاهی با تلفات بسیار زیاد و بویژه در واحدهای گوشتی توام بوده است ، بحث های فراوانی برای مبارزه ، پیشگیری ، واکسیناسیون و ریشه کنی و حتی درمان نیز وجود داشته و هم اکنون نیز دارد.
مصرف ویا مصرف نکردن واکسن در بیماری آنفلوآنزا طیور همواره یکی از موارد بحث های این جلسات می باشد ، چه در حالیکه تعدادی از کارشناسان با مصرف واکسن به شدت مخالف می باشند عده ای دیگر آن را واجب و ضروری می دانند.
در این نوشتار نظرات پژوهشگران و کارشناسان کشورهای آمریکا و مکزیک در مورد مصرف واکسن و نتایج حاصله از آن را بدون هیچ تعبیر و یا تفسیری منعکس کرده ایم.منابع این مقالات موجود بوده و در صورت درخواست ارائه خواهد شد.
۱-استفاده از واکسن آنفلوآنزا به عنوان ابزاری برای ریشه کنی بیماری در آمریکا
بعنوان ابزاری در ریشه کنی ویروس ، واکسن آنفلوآنزا می تواند مورد استفاده قرار گیرد.مصرف واکسن علاوه بر کاهش پخش ویروس در محیط های آلوده ، سبب کاهش آثار و عوارض بیماری در گله نیز می شود.
هزینه مصرف واکسن در آمریکا برای هر قطعه مرغ تخمگذار تجارتی حدود ۸ سنت و یا معادل دو عدد تخم مرغ است .اگر چه آثار کلینیکی و یا کاهش تولید در گله های مبتلا به آنفلوآنزا بسیار متفاوت می باشد ولی در صورت کاهش شدید تولید ناشی از ویروس های با حدت متوسط ، مصرف واکسن در گله های چند سنی از نظر اقتصادی قابل توجیه می باشد.
مصرف واکسن علاوه بر اینکه از کاهش شدید تولید جلوگیری می کند سبب کاهش پخش ویروس و کوتاه شدن طول مدت عفونت نیز می شود که در نهایت منجر به تسهیل امر ریشه کنی خواهد شد.
۲-بررسی اثرات مصرف واکسن (H۵N۲) در گله های مادر گوشتی و تخمگذار در آمریکا
در این آزمایش تعداد یکصدوبیست قطعه مرغ مادر گوشتی و تخمگذار باضافه خروس مورد نیاز و در سن ۱۸ تا ۱۹ هفتگی بوسیله واکسن روغنی غیر فعال آنفلوآنزا بصورت زیر جلدی واکسینه شدند .
یک هفته بعد از تزریق واکسن ، آزمایشات AGP و HI وجود آنتی بادی را نشان دادند ولی در آزمایش ELISA آنتی بادی قابل توجهی تا یک هفته اول مشاهده نشد .این آزمایش نشان داد که در صورت مصرف ، واکسن غیر فعال آنفلوآنزا می تواند سبب تولید آنتی بادی شده و در جلوگیری از بیماری و یا تلفات موثر باشد .
طیور واکسینه شده در Challenge اگر چه ویروس را دفع کردند ولی آثاری از بیماری کلینیکی را نشان ندادند.با بررسی نتایج این آزمایش می توان تصور کرد که وجود آنتی بادی کافی می تواند ، سبب جلوگیری از دفع و پخش ویروس گردد و لذا مصرف چنین واکسن هایی می تواند سبب کاهش بروز نشانه های کلینیکی بیماری و کاهش دفع و پخش ویروس شوند.
نتیجه مهم دیگری که در این آزمایش بدست آمده مشخص شدن این نکته بود که حتی بدون مصرف واکسن زنده و فقط با واکسن کشته ، می توان تیتر آنتی بادی قابل توجهی را ایجاد کرد و ضمنا تولید آنتی بادی در مادر تخمگذار به مراتب بیشتر از مادر گوشتی می باشد.
و بالاخره نکته قابل توجه دیگر اینکه ، مصرف مجدد واکسن اگر چه می تواند سبب افزایش تیتر آنتی بادی شود ولی به همان نسبت افزایش مقاومت در برابر بیماری نخواهد شد .
۳-بررسی ۷ نوع واکسن تجاری آنفلوآنزا در کشور مکزیک
در این آزمایش نتایج مصرف ۷ نوع واکسن آنفلوآنزای تجاری غیر فعال شده با J-propiolactoneیاformalin به تنهایی و یا با واکسن بیماری نیوکاسل مورد بررسی قرار گرفت.جوجه های مورد آزمایش SPF در گروه های بیست قطعه ای بوسیله واکسن های اشاره شده واکسینه شدند .نمونه خون در روزهای ۱-۷-۱۰-۱۴ و ۲۱ بعد از واکسیناسیون ، مورد آزمایش قرار گرفت و و جود آنتی بادی بوسیله آزمایش HI مشخص گردید.
گروههای ۱۸ قطعه ای از جوجه های واکسینه شده با ویروس بیماریزا (HP AIV)، challenge شدند.
۲۱ روز بعد از مصرف واکسن ، ۸۴ تا ۱۰۰ درصد جوجه های واکسینه شده از نظر وجود آنتی بادی مثبت بودند.بعد از challenge ، در هیچ جوجه ای آثار کلینیکی شدید بیماری بروز نکرده و تلفاتی نیز دیده نشد.
با توجه به نتایج این آزمایش می توان نتیجه گرفت که واکسن های تهیه شده به وسیله کارخانجات معتبر ، در صورت مصرف می توانند وسیله ای برای جلوگیری از بروز بیماری آنفلوآنزا در طیور باشند .
۴-پیشگیری از آنفلوآنزا با مصرف ۴ نوع واکسن در بلدرچین در مکزیک
از نظر اقتصادی ، بیماری آنفلوآنزا در صنعت طیور کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است . در بین انواع طیور در مکزیک ، نتایج مصرف واکسن های کشته آنفلوآنزا فقط در مرغ مورد بررسی قرار گرفته اند . هدف از این آزمایش بررسی مصرف ۴ نوع واکسن آنفلوآنزا (H۵N۲) در بلدرچین می باشد.در این آزمایش از روش HI برای تشخیص آنتی بادی و از ویروسی با حدت زیاد برای challenge استفاده شده است . در این آزمایش یک نوع واکسن دوگانه (نیوکاسل – آنفلوآنزا)نیز مورد بررسی قرار گرفت.
در آزمایش HI تا ۱۴ روز بعد از واکسیناسیون آنتی بادی قابل تشخیص نبوده و ۲۱ روز بعد از واکسیناسیون ، متوسط تیتر بسیار پائین بوده است و در هیچ گروهی نیز صددرصد جوجه ها مثبت نشدند.بعد از challenge اگر چه تیتر افزایش یافت ولی بازهم صددرصد جوجه ها مثبت نشدند.در اثر challengeتلفات در همه گروهها ایجاد شد و در حالیکه در گروههای واکسینه شده تلفات بین ۸ تا ۲۸ درصد بود . این رقم در گروه واکسینه نشده به ۳۲ درصد رسید.این آزمایش نشان داد که بلدرچین به سویه ویروس بیماریزای آنفلوآنزای مورد استفاده برای challenge حساس بوده است ، اگرچه بسیاری از آنها از نظر سرولوژیکی نیز بعد از challenge مثبت نشدند.
اهمیت نتیجه بدست آمده را می توان بدین صورت تفسیر کرد که ویروس آنفلوآنزا در بلدرچین می تواند سبب آلودگی گردد بدون آنکه آثار بیماری مشاهده شده و یا از نظر سرولوژیکی مبتلایان مثبت گردند.
۵-مقایسه مصرف ۳ نوع واکسن کشته در پیشگیری از آنفلوآنزای طیور در مکزیک
از ابتدای شیوع آنفلوآنزای طیور در مکزیک که ناشی از ویروس های HP بوده است اجازه مصرف یک نوع واکسن کشته توسط مرکز بهداشت دام صادر گردید.
بررسی های اولیه نشان داد که اگر چه در جوجه های واکسینه شده ، challenge با ویروس های HP سبب بیماری نشده است ولی مصرف واکسن قادر به جلوگیری از تکثیر و یا پخش ویروس نیز نیست.
در این آزمایش سه نوع واکسن مورد استفاده قرار گرفته اند تا از نظر پیشگیری از بیماری بعد از challenge و پخش ویروس نتایج حاصله مورد مقایسه قرار گیرند.
در دو آزمایش که واکسن مورد استفاده از نوع J-propiolactone بوده است در یک مورد آن از جوجه های SPF و در مورد دیگر از جوجه نژاد Indian River استفاده شده است و تعداد جوجه در آزمایش ۲۴ قطعه بوده است.
در دو آزمایش دیگر از واکسن غیر فعال formalin یا binary ethylenimine استفاده شده و تعداد جوجه های مورد آزمایش از نوع SPF و به ترتیب ۴۰ و ۶۰ قطعه در دو آزمایش بوده اند.سن جوجه در هنگام مصرف واکسن در موردهای اول تا سوم ۵/۴ هفته و در مورد چهارم ۱۰ روزگی بوده است.
خون گیری هر ۷ روز یکبار و تا ۲۸ روز بعد از مصرف واکسن بعمل آمده است.جوجه های واکسینه شده و واکسینه نشده همزمان بوسیله ویروس آنفلوآنزا challenge شده اند.
در دو مورد از واکسن ها ، ۷ روز بعد از challenge آنتی بادی قابل اندازه گیری بوده و بعد از challenge مقاومت بسیار خوبی نیز دیده شده است.
۲۱ روز بعد از واکسیناسیون در هر ۴ مورد آزمایش ، صددرصد نمونه های خون از نظر وجود آنتی بادی مثبت و در challenge صددرصد جوجه ها نیز مقاوم بودند.
واکسن تهیه شده بوسیله formalin در سنین ۲۱ و ۲۸ روز بعد از مصرف بالاترین میانگین تیتر آنتی بادی را سبب شده است.ویروس از هر ۴ گروه واکسینه شده قابل جداسازی بوده است.