علل عدم استفاده از DDT در صنعت طیور مدرن

علل عدم استفاده از DDT در صنعت طیور مدرن

 تاثیرات پس مانده های دی کلرو – دی فنیل – تری کلرواتان ( DDT ) در رژیمهای غذایی طیور

در حدود 85 تا 90 درصد ذرات تشکیل دهنده غذای طیور را ذرات غلات و یا محصولاتی ، تنها با منشا گیاهی تشکیل میدهند . استفاده بیشتر از محصولاتی مانند غلات ، بستگی به بکار بردن  مواد ترکیبی شیمیایی برای کنترل حشرات یا آفتها دارد . مدیریت صحیح استفاده از این دسته مواد شیمیایی و همچنین آب ، میتواند پتانسیل های بسیار قوی سلامتی را چه در صنعت طیور و چه در انسان بجا بگذارد . از میان انواع مواد شیمیایی گوناگونی که برای کنترل آلودگیها در ذرات غلات انبار شده استفاده میشوند ، DDT از جایگاه ویژه ایی برخوردار است و استفاده گسترده ایی از آن میشود . اگر در خلال کاربرد این مواد شیمیایی مراقبتهای مناسب و لازم صورت بگیرد هیچگونه پس مانده ایی از این مواد را در غلات و گیاهان مورد استفاده نخواهیم یافت . پس مانده های اینگونه مواد بطور معمول به برخی دلایل مانند آنچه در زیر می آید در غلات یافت میشوند :

Ø      اشتباه در میزان استفاده این مواد .

Ø      ترکیب نامناسب عوامل شیمیایی موجود در آنها .

Narsinga Rato در سال 1990 میلادی محتوای باقی مانده های DDT در چندین عامل سازنده ، که در ساخت تغذیه دامها و طیور استفاده می شدند را آزمایش کرد . پس از بررسی نتایج بدست آمده میزان باقی مانده های DDT در اجزای مختلف بصورت زیر بود :

همانطور که از جدول پیداست ، پس از بررسیهای لازم مشخص شد که سطح این آلودگیها در عناصر موجود در جیره عمدتا بالاتر از میزان استاندارد تعیین شده توسط WHO و FAO میباشد .

مهمترین هدف این مقاله ، بحث در مورد تاثیرات باقی مانده های DDT در طیور و همچنین اثرات این پس مانده ها در تخم مرغ و گوشت ( محصولات ) ، ضخامت پوسته تخم مرغ ، میزان باروری ، قابلیت هچ ، قابلیت زنده ماندن و مکانیسم دفع پرندگان میباشد .

مسمومیت ناشی از DDT :

DDT در سال 1874توسط Zeilder ساخته شد . این ماده از آن زمان به بعد بطور گسترده ایی برای کنترل حشرات در مزارع ، اطراف منازل و همچنین برای درمان Ectoparasites در طیور استفاده میشود . این ترکیب محلول در چربی میباشد و براحتی از پوست جذب میشود . جذب این ماده از دستگاه گوارش بسیار ضعیف میباشد .

نحوه مسمومیت توسط این ترکیب بروشنی مشخص نیست اما احتمالا این ترکیب ، یونهای پتاسیم را در آکسونهای عصبی تثبیت میکند و همچنین از فعالیت Na+ ، K+ ، Mg++ و ATP Ase جلوگیری میکند . این ماده همچنین حمل و نقل یون در سیستم عصبی را مختل میکند . مسمومیت ناشی از DDT در طیور ، یک اختلال عصبی است که میتواند سبب لرزش زیاد و تحریک پذیری بالا شود .

مطالعات ساختاری که در این زمینه صورت گرفت ، مشخص ساخت که تغییرات معناداری در سلولهای عصبی بوجود می آید . نشانه های این مسمومیت عبارتست از :

Ø      کم شدن وزن .

Ø      پیچش و خمیدگی گردن بطرف پائین .

Ø      گرایش به استراحت زیاد .

Ø      گرایش زیاد به خوابیدن به پهلو .

Ø      تولک رفتن بدون اعمال آن .

Ø      در برخی از موارد نیز ، هیجان زیاد ، لرزش و جنبش زیاد دیده میشود .

نکته )

خوردن 400 PPM از DDT در غذا برای مدت سی روز پنجاه درصد مرگ و میر را در گله بلدرچینهای بالغ بدنبال خواهد داشت .

Armbrecht و Dewitt نشان دادند که بلدرچینهای ژاپنی در مقایسه با بلدرچینهای Bob White ، قرقاولهای گردن حلقه ایی و سایر پرندگان وحشی حساسیت کمتری در مقابل آفت کشها از خود نشان می دهند .

تاثیرات این ترکیب بر روی تخم مرغ :

غذایی که حاوی 310 PPM از DDT باشد در طول یکماه سبب بیست درصد افتادگی تخم مرغ در مرغهای تخم گذار میشود . اگر میزان این ترکیب 2500 PPM باشد سبب 70% افتادگی در طول یکماه میشود و اگر این میزان تا شصت روز ادامه پیدا کند میزان افتادگی به صد درصد خواهد رسید .

Cross et al با آزمایشاتی که انجام داد دریافت که میزان 300 PPM از DDT هیچ تاثیری بر وزن تخم مرغ و محصولات آن ندارد ، ولی میزان 700 PPM از این ماده میتواند در محصولات تخم مرغ تاثیرگذار باشد .

تاثیرات این ترکیب بر ضخامت پوسته تخم مرغ :

افزایش استفاده از آفت کشهایی مانند : Cholori Nated Hydro Carbon و بخصوص DDT سبب کاهش ضخامت پوسته تخم پرندگان آبزی شده است . در سال 1970 میلادی Smith et al در گزارشی که تهییه کرده بود ، خبر داد که اگر میزان 10 PPM از ترکیب DDT در جیره روزانه مرغهای لگهورن وجود داشته باشد تغییراتی در خصوصیات فیزیکی پوسته آنها پدید می آید که در کل سبب کاهش قابلیت هچ شدن تخم مرغ آنها میشود .

با توجه به اینکه DDT از انواع هیدروکربنهایی است که در چربی قابل حل می باشد تمایل به ذخیره شدن در بافتهای چربی و همچنین زرده تخم مرغ دارد . Stadelman دریافت که نتیجه استفاده از 10 تا 15PPM ، DDT در جیره غذایی 4 تا 6PPM پس مانده در زرده تخم مرغ میباشد .

بر طبق آزمایشات بعمل آمده ، پس مانده ها میتوانند تا 26 هفته پس از استعمال آفت کشها در بدن طیور باقی بمانند . میزان و وزن این پس مانده ها در برویلرها و لایرز ممکن است متفاوت باشد . Lisica at al در گزارشی مطرح کرد ، پس از استفاده از DDT به میزان کمتر از 1 PPM در جیره غذایی بویلرها و لایرز مشاهده شد که پس مانده های این ترکیب در برویلرها در سطح بالاتری قرار دارد . این تفاوت ممکن است که ناشی از تفاوت بافتهای برویلرها نسبت به لایرز باشد . دلیل دیگر میتواند این باشد که مرغهای لایرز مکانیسمی برای دفع مواد قابل حل در چربی از طریق زرده تخم خود دارند ، در صورتی که برویلرها توانایی دفع اینگونه مواد را بصورت موثر ندارند .

تاثیرات این ترکیب بر باروری تخم مرغ و قابلیت هچ آن :

Steele و Sauter از آزمایشاتی که انجام دادند ، نتیجه گرفتند که حتی 0.1 PPM از ترکیب DDT بطور چشمگیری قابلیت هچ را کاهش میدهد .

Rubin st al از تحقیقات خود نتیجه گرفت که وجود 620 PPM از ترکیب DDT در رژیم غذایی مرغها سبب کاهش قابلیت هچ تخم مرغها میشود .

در تحقیقی دیگر نیز ، Health et al گزارش داد که وجود DDE بمیزان 10 و یا 40 PPM در رژیم غذایی ارکهای Mallard تولیدات آنها را بشدت کم میکند . همچنین وجود 500 PPM از DDT در بلدرچینهای ژاپنی تولیدات آنها را نیز کم میکند .

نتیجه گیری :

با توجه به نتایج بدست آمده ، بنظر میرسد که منسوخ شدن استفاده از موادی مانند DDT به بهبود کیفیت محصولات طیور کمک شایانی کرده است . حقیقتی که تا چند سال پیش بر همگان پوشیده بود .

منبع : Featured Poultry Articles At Poulvet.com

 تهیه ، تنظیم و ترجمه :

علیرضا گائینی . دانشجوی دکترای دامپزشکی . دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار