بررسی سطوح مختلف پروتئین جیره هنگام مصرف مکمل های متیونین و بتائین در جوجه های گوشتی

جهت بررسی پاسخ جوجه های گوشتی به مکمل های متیونین و بتائین به هنگام مصرف جیره های حاوی پروتئین پائین و انرژی قابل متابولیسم نسبتاً بالا ( 17 درصد پروتئین و 3/3Kcal/g انرژی) یا پروتئین بالا و انرژی قابل متابولیسم پائین (24درصد پروتئین و3Kcal/g انرژی) دو آزمایش انجام گردیدو سطوح متفاوتی از چربی لاشه به دست آمده در آزمایش شماره 1 ، جیره پایه فرموله شده شامل ذرت ، کنجاله سویا ، پودر فرآورده های فرعی گوشت طیور و روغن طور بود . در آزمایش شماره 2 ، منو هیدرات گلوکز کز نیز اضافه شد و جیره های حاوی 17 و 24 درصد پروتئین از اسید آمینه های یکسانی برخوردار بودند . تغذیه با جیره حاوی 17 درصد پروتئین نسبت به جیره حاوی 24 درصد پروتئین به مدت 21 روز ، افزایش وزن بدن را تا 20 درصد کاهش داد و در نتیجه ضریب تبدیل غذایی تا 13 درصد افزوده شد و همچنین وزن چربی بطنی نیز تا 04/0 درصد افزایش یافت . مکمل های متیونین و نتائین عملکرد جوجه های تغذیه شده با جیره حاوی 24 درصد پروتئین را در هر دو آزمایش بعبود دادند به طوری که افزایش وزن بدن و بهبود ضریب تبدیل غذایی حاصل شد .
در هر دو آزمایش ، تنها مکمل متیونین باعث افزایش عملکرد جوجه های تغذیه شده با جیره های حاوی 17 درصد پروتئین شد . هم متیونین و هم بتائین در هر دو آزمایش تائیری بر مقدار چربی بطنی نداشتند . مکمل متیونین باعث کاهش اندازه نسبی کبد و افزایش مقدار پروتئین ماهیچه سینه شد . متیونین و بتائین تاثیری بر درصد پر پرنده ها نداشتند . نتیجه آنکه سطوح مختلف پروتئین جیره بر درصد چربی لاشه تاثیرگذار بود به طوریکه با افزایش پروتئین جیره چربی لاشه به طور قابل ملاحظه ای کاهش یافت . همچنین قابل توجه است که بتائین هیچ گونه تائیری بر مقدار چربی لاشه نداشت .
مقدمه :
وجه اشتراک پروتئین و متیونین آن است که مصرف هر دوی اینها در جوجه های گوشتی باعث کاهش نسبت چربی به گوشت در لاشه میشود . با توجه به اینکه جیره های کم پروتئین به صرفه تر از جیره های با پروتئین بالا هستند ولیکن باعث افزایش چربی لاشه خواهند شد . با مصرف متیونین ، جیره های کم پروتئین از نظر اسیدهای آمینه ، بالانس شده و می توانند نسبت چربی را در لاشه کاهش دهند . همچنین نقش متیونین به عنوان یک عامل متیل دهنده و کاربرد آن در کولین ، بتائین ، اسید فولیک و ویتامین B12 نیز ثابت شده است . هدف از این مطالعه بررسی نقش متیونین و بتائین به عنوان عوامل متیل دهنده و کاهنده چربی بطنی پرنده به هنگام تغذیه از جیره های با انرژی بالا و پروتئین کم بود . به همین منظور دو جیره شبیه به هم درست شد :
در آزمایش شماره 1 ، جیره های حاوی 17 و 24 درصد پروتئین به طور جداگانه بالانس شدند که در هر یک اسید آمینه های آنها متفاوت بود . ولی در آزمایش 2 یک جیره حاوی 24 درصد پروتئین تنظیم یافت و سپس نیمی از آن با مونوهیدرات گلوکز( به عنوان یک رقیق کننده ) رقیق شد تا پروتئین آن به 17 درصد برسد . بنابراین میزان اسید آمینه های هر دو جیره ( 17 و 24 درصد پروتئین ) در آزمایش شماره 2 ، مشابه هم بودند .
مواد و روشها :
از 384 جوجه نر گوشتی تجارتی در آزمایشهای شماره 1(Ross*Hubbard) و شماره 2 (Peterson*Arbor Acres) در این مطالعه استفاده گردید . 8 جوجه به طور تصادفی در هر پن انتخاب شدند . دمای سالن برای سه روز نخست 35 درجه سانتیگراد بود که پس از آن هر 3 روز ، 2 درجه از آن کاسته شد تا به 24 درجه سانتیگراد رسید . غذا و آب به صورت آزاد در اختیار جوجه ها قرار گرفت . جیره های پروتئین پائین و انرژی نسبتاً بالا بر پایه ذرت ، کنجاله سویا ، پودر گوشت طیور و مونو هیدرات گلوکز تهیه شدند(جدول 1).
در آزمایش شماره 1 ، نسبت دمای ذرت و کنجاله سویا در دوجیره حاوی 17 و 24 درصد پروتئین متفاوت بود.
به این صورت که جیره حاوی 17 درصد پروتئین دارای نسبت بالاتری از ذرت بود و بنابراین متیونین بیشتری به ازاء هر واحد پروتئین نسبت به جیره حاوی 24 درصد پروتئین لازم داشت . در آزمایش شماره 2، پروتئین جیره با رقیق کردن توسط مونوهیدرات گلوکز از 24 درصد پروتئین به 17 درصد رسید . در ضمن نسبت متیونین به ازاء هر واحد پروتئین برای هر دو جیره یکسان بود . مقدار کولین اضافه شده به جیره های حاوی 24 و17 درصد پروتئین به ترتیب بیشتر و کمتر از حد نیاز اعلام شده در جدول NRC (1994) بود(جدول 1) . در 10 و 21 روزگی ،وزن جوجه ها و وزن غذای باقیمانده در هر پن اندازه گیری شد . مقدار مصرف غذا با محاسبه مرگ و میرها بر اساس روز – جوجه نیز مشخص گردید . همچنین در 21 روزگی از هر پن 3 پرنده جهت نمونه گیری از بافتها انتخاب شده و وزن کبد ، ماهیچه ، چربی بطنی و ران سمت راست آنها مشخص شد . پروتئین خام ، خاکستر استخوان درشت نی ، بتائین کبد و رطوبت بافت لاشه آنها نیز اندازه گیری شد .
در پایان آزمایش شماره 2 تعداد 1 و 2 پر از یک بال هر پرنده جهت اندازه گیری وزن ، درصد پروتئین ، چربی و رطوبت آن برداشته شد .
این تحقیق به روش یک آزمایش فاکتوریل 3*2 در قالب طرح کاملا تصادفی تنظیم یافت و تیمارها عبارت بودند از دو جیره ( 17 و 24 درصد پروتئین ) و سه مکمل ( شاهد ، 15 درصد دی ال متیونین ، 650 میلی گرم بتائین در کیلوگرم ) . هر تیمار شامل 4 تکرار و هر تکرار به صورت یک پن بود و داخل هر پن 8 جوجه قرار داشت . مقدار مکمل متیونین + سیستین مورد استفاده در جیره بپایه از آن چه در جدول NRC (1994) ذکر شده است کمتر بود ( 75/0 درصد) . مکمل بتائین بایستی متیل مورد نیاز جیره های حاوی 1200 میلی گرم در هر کیلوگرم کولین را تامین میکرد . میانگین تیمارهای شاهد در مقابل بتائین و متیونین در مقابل بتائین مورد مقایسه قرار گرفتند . اطلاعات رکوردبرداری شده توسط نرم افزار SAS و با استفاده از مدل خطی عمومی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند .
نتایج و بحث :
در هر دو آزمایش 1و2 ، تغذیه جیره حاوی پروتئین بالاتر و سطح انرژی پائین تر باعث رشد بسیار بهتر ، بهبود ضریب تبدیل غذایی و ایجاد پرندگانی با لایه های چربی بدنی تقریباً نصف جوجه های تغذیه شده از جیره حاوی پروتئین کمتر و انرژی بالاتر شد (جداول 2 و3 ) . جوجه های تغذیه شده با جیره های حاوی 24 درصد پروتئین هردو آزمایش و جیره 17 درصد پروتئین در آزمایش شماره 2 ، از نظر متیونین یا گروه متیل دهنده با منبع بتائین کمبود داشتند به طوری که این کمبود با تاثیر بر رشد و ضریب تبدیل غذایی آشکار شد در صورتیکه جوجه های تغذیه شده با جیره حاوی 17 درصد پروتئین در آزمایش شماره 1 ، نسبت به متیونین یا گروه متیل دهنده با منبع بتائین کمبودی را نشان ندادند . رفع کمبود متیونین احتمالا ناشی از نسبت بالاتر ذرت ( یک منبع خوب متیونین ) و کاهش نسبت کنجاله سویا ( یک منبع فقیر متیونین ) در جیره بود .
بعلاوه درآزمایش شماره 1 نسبت به آزمایش شماره 2 مقدار بیشتری متیونین و متیونین + سیستین در جیره 17 درصد پروتئین موجود بود .با توجه به اینکه جیره حاوی 17 درصد پروتئین اندکی از نظر کولین کمبود داشت ولی گروه متیل دهنده با منبع بتائین عملکرد پرنده را بهبود نداد .
مقدار چربی بطنی پرندگان استفاده کننده از مکمل بتائین بیش از پرندگانی بود که از مکمل متیونین استفاده کرده بودند . البته هیچکدام از دو گروه از این نظر تفاوت معنی داری با گروه شاهد نداشتند (05/0 > p ) شاید مقدار بیشتری متیونین یا بتائین احتیاج بود تا این اختلاف معنی دار شود . در آزمایش شماره 2 ، مکمل متیونین موجود در جیره ، وزن کبد ( در واقع چربی کبد ) را کاهش داد ( جدول 4 ) . البته در آزمایش شماره 1 ، تغییر قابل ملاحظه ای(05/0 > p ) در مقدار چربی کبد ایجاد نشده ( جدول 5 ) . اختلافات ایجاد شده در نتایج دو آزمایش ممکن است مربوط به اختلاف در فرمول بندی بین جیره ها و اختلافغ در ذخائر ژنتیکی استفاده شده در دو آزمایش بوده باشد . افزایش سطح پروتئین جیره ، مقدار پروتئین موجود در ماهیچه سینه را تا 2 درصد در هر دو آزمایش افزایش داد ( جدول 6 ) . همچنین متیونین باعث افزایش پروتئین ماهیچه در آزمایش شماره 2 شد . اگر چه در آزمایش شماره 1 این چنین نشد .
در آزمایش شماره 1 ، مقدار پروتئین ماهیچه جوجه های تغذیه شده از جیره حاوی 17 درصد پروتئین به همراه متیونین ، نسبت به 24 درصد پروتئین کاهش یافته بود . تغییردر مقدار پروتئین ماهیچه با تغییراتی در سطوح چربی ماهیچه همراه شد . مقدار چربی ماهیچه سینه با افزایش سطح پروتئین جیره در هر دو آزمایش کاهش یافت که این کاهش در آزمایش شماره 2 نیازمند استفاده از مقدار موثری مکمل متیونین بود ( در سطح احتمال 64/0)
با افزایش پروتئین و کاهش سطوح انرژی جیره ( درآزمایش شماره 2 جدول 7 ) درصد پروتئین لاشه تا حدود 13 درصد افزایش یافت ( از 41 به 54 درصد ) و از چربی لاشه تا حدود 7 درصد کاسته شد ( از 17 به 10 درصد )
مقدار موثر مکمل متیونین درصد پروتئین لاشه را افزایش داد ( در سطح احتمال 002/. ) و همچنین به طور مشهودی از چربی لاشه کاست. مشاهده بتائین موجود در کبد ثابت کرد که مکمل بتائین بر مقدار بتائین موجود در بافت بدن تاثیرگذار می باشد ، به ویژه وقتی که از جیره حاوی پروتئین کمتر استفاده شد ( جدول 8 ) سطح پروتئین جیره بر مقدار بتائین کبد اثرگذار بود ولیکن این اثر معنی دار نبود ( 05/0 > p ) همچنین با افزایش سطح پروتئین جیره ، وزن کل پر پرنده نیروزن نمونه پرها افزایش یافت ( جدول 8 ) .
افزودن مکمل متیونین به جیره نیز دارای همین اثرات بوده به ویژه وقتیکه پرندگان از جیره های کم پروتینی مصرف میکردند مکمل متیونین در افزایش رشد کل پر پرندگان موثر بود . البته تاثیر بتائین نسبت به تاثیر متیونین کمتر بود و اثر قابل ملاحظه ای بر وزن کل پر پرنده نداشت . ولی تاثیر بر وزن نمونه پرها قابل توجه بود . قابل ذکر است که کمبود متیونین در پرندگان ممکن است که باعث تجزیه متیونین اضافی در بدن جهت رشد پرهای پرنده شود . با افزایش سطح پروتئین جیره در هر دو آزمایش درصد خاکستر استخوان درشت نی کاهش یافت ( در سطح احتمال 007/0 ) . این کاهش در معدنی شدن احتمالا در نتیجه تائیر سطح پروتئین بر ضریب تبدیل غذایی می باشد زیرا جوجه های تغذیه شده با جیره واجد سطح پروتئین پائین تر ، بایستی خوراک بیشتری ( بعلاوه کلسیم ، فسفر , ویتامین D و غیره ) در هر واحد افزایش وزن صرف کنند .
با بررسی نتایج این آزمایشات استنتاج می شود که ترکیبات بدن جوجه های با سطح پروتئین جیره مصرفی تغییر میکند . با این حال کاهش چربی بدن در اثر مصرف مکمل بتائین به اثبات نرسید . همچنین اثرات متیونین نه فقط در بهبود عملکرد بلکه در افزایش تولید گوشت نیز به اثبات رسید
1- مکمل ویتامینی در هر کیلوگرم به شرح زیر تهیه شده است :
ویتامین A (استات رتینول) IU 5500
ویتامین D3 ( کوله کسیفرول) IU1100
ویتامین E(آلفاتوکوفرول استات) IU11
ریبوفلاوین mg 4/4
پنتوتنات کلسیم mg 12
اسید نیکوتنیک mg 44
ویتامین B12 mg6/6
ویتامین B6 mg 2/2
منادیون mg1/1
اسید فولیک mg 55/0
بیوتین mg11
تیامین mg1/1
اتوکسی کوئین mg125
2- مکمل معدنی در هر کیلوگرم جیره به شرح زیر است :
منگنز mg 60
روی mg 50
آهن mg 30
مس mg5
ید mg5/1