ترکیب شیمیایی، فراسنجه¬های تجزیه¬پذیری و ناپدید شدن شکمبه ای-روده ای ماده¬خشک وپروتئین خام کنجاله کلزا

ترکیب شیمیایی، فراسنجه¬های تجزیه¬پذیری و ناپدید شدن شکمبه ای-روده ای ماده¬خشک وپروتئین خام کنجاله کلزا

  چکیده:

 این آزمایش در دو مرحله انجام گرفت. در مرحله اول ترکیب شیمیایی کنجاله کلزا (واریته  (SLMشامل ماده خشک، خاکستر، پروتئین خام، چرببی، NDF وADF  مطابق با توصیه های  AOAC(1990)مورد آنالیز قرار گرفت. در مرحله دوم فراسنجه ­های تجزیه­پذیری ومقادیرناپدید شدن شکمبه­ای وروده­ای ماده­ خشک و پروتئین­خام­کنجاله­کلزا با استفاده از تکنیک کیسه ­های نایلونی تعیین شد. ضرایب a ،b وc برای ماده­ خشک کنجاله­کلزا به ترتیب 32/0، 49/0و 092/0ومقادیرحاصل ­برای ­پروتئین خام ­عبارت بود از:33/0 ،58/0و 12/0. ناپدید شدن شکمبه­ا­ی وروده­ا­ی ماده خشک کنجاله کلزا بعد از 12ساعت انکوباسیون ­شکمبه­ا­ی ­به ­ترتیب  68/0و 52/0 وناپدیدشدن شکمبه­ا­ی وروده­ا­ی ­پروتئین­­خام­کنجاله کلزا بعداز 12ساعت­ انکوباسیون شکمبه­ای به ترتیب 71/ 0و 66/0حاصل شد.

واژه های کلیدی: کنجاله کلزا، فراسنجه ­های تجزیه پذیری، پروتئین خام، ناپدید شدن شکمبه ای-روده ای

مقدمه

مطالعات زیادی در رابطه با ارزش کنجاله کلزا جهت مصرف در جیره گاوهای شیری صورت گرفته است (11). محتوای پروتئین خام کنجاله کلزا تقریبا بالا (36 تا 42%) و دارای توازن خوب اسیدهای آمینه می باشد. کنجاله کلزا یک منبع عالی هیستیدین، متیونین، سیستئین و ترئونین می باشد که در میان دیگر منابع پروتئینی بهترین توازن اسیدهای آمینه را دارا می باشد. همچنین این کنجاله دارای  مقادیر بالایی از عناصر اصلی کلسیم، فسفر و منیزیوم می باشد(8). آزمایشات گسترده ای در رابطه با تجزیه پذیری کنجاله کلزا انجام شده است . هیل[1]  نشان داد که ناپدید شدن شکمبه ای پروتئین خام کنجاله کلزا مشابه کنجاله سویا است(9). دپیتر 2گزارش کرد که تجزیه پذیری کنجاله کلزا مشابه با کنجاله پنبه دانه میباشد (7). چنگ3 و همکاران ، ناپدیدشدن شکمبه ای ماده خشک و پروتئین خام کنجاله کلزا را به ترتیب 5/62 و 3/72 % گزارش کردند (4). کندال4و همکاران  نیز ناپدیدشدن شکمبه ای ماده خشک و پروتئین خام کنجاله کلزا پس از 12 ساعت انکوباسیون را به ترتیب 2/64 و 72 % گزارش کردند(10 ).

مواد و روش ها

جهت تعیین ترکیب شیمیایی کنجاله کلزا، ابتدا نمونه ها با آسیاب مجهز به غربال یک میلیمتر پودرشده و سپس ماده خشک (دمای 65درجه به مدت 48 ساعت )، پروتئین خام ( روش کجلدال )، چربی خام (روش سوکسله)،   NDFو ADF ( روش ون سوست) وخاکستر ( کوره الکتریکی با دمای 550 درجه سانتیگراد) مطابق با توصیه های  AOAC(3) تعیین شد. برای تعیین میزان کلسیم و فسفر، ابتدا خاکستر محلول در اسید مواد خوراکی تهیه شد. برای اندازه گیری کلسیم از رسوب دادن آن به صورت اگزالات کلسیم، حل کردن رسوب بوسیله اسید سولفوریک وتبدیل آن به اسید اگزالیک ودر پایان تیتراسیون اسید اگزالیک با پرمنگنات پتاسیم استفاده شد. برای تعیین فسفر، ابتدا فسفر موجود در خاکستر محلول به صورت آمونیوم فسفو مولیبدات رسوب داده شد وسپس رسوب حاصل توسط سود 1/0 نرمال تیتر شد. در مرحله دوم، تجزیه­پذیری و ناپدیدشدن شکمبه­ای-روده ای کنجاله کلزا تعیین شد. در این مرحله از یک را س گوساله نر و یک راس تلیسه  که دارای فیستولای شکمبه ای با قطر 5 سانتیمتر در کیسه پشتی شکمبه بودند و دو راس گاو نر دارای کانولای روده ای در قسمت ابتدایی دوازدهه استفاده شد. 6 گرم از کنجاله کلزا آسیاب شده و درآون در حرارت 65 درجه خشک شده وسپس در کیسه هایی با جنس ابریشم مصنوعی ریخته و هر کیسه توسط نخ نایلونی بسته شد. کیسه ها دارای ابعاد 17×12 سانتیمتر و منافذی به قطر 48 میکرومتر بودند. نسبت اندازۀ نمونه به سطح کیسه 18 میلی گرم به ازای سانتیمتر مربع بود. وزن کیسه خالی ووزن کیسه و نمونه، اندازه گیری و ثبت شدند. جهت انکوباسیون شکمبه­ای کیسه های حاوی کنجاله کلزای آسیاب شده از طریق فیستولا در شکمبه قرار داده شدند وپس ازسپری شدن زمانهای صفر، 2، 4، 8، 16، 24، 48 و 72 ساعت کیسه ها خارج شده وسپس با آب سرد شسته شدند. سپس کیسه ها به مدت 48 ساعت درآون با دمای 65 درجه سانتیگراد خشک شدند. در مورد زمان صفر کیسه ها تنها در آب شسته و سپس خشک شدند. از هر کیسه بزرگ بعد از 12ساعت انکوباسیون شکمبه ای یک گرم مادۀ خشک برای به دست آوردن قابلیت هضم روده ای در کیسه های کوچک ریخته شد، به عبارت دیگر برای به دست آوردن قابلیت هضم روده ای یک گرم از ماده خوراکی که در شکمبه هضم نشده بود در کیسه های کوچک به اندازۀ 6 × 3 سانتیمتر ریخته و در کیسه ها توسط چسب سیلیکان چسبانیده شد. 24 ساعت پس از قرارگیری کیسه ها در محیط آزمایشگاه و اطمینان از خشک شدن چسب، کیسه ها توزین شدند. وزن بدست آمده شامل وزن کیسه + چسب و وزن نمونه (یک گرم) بود. سپس کیسه ها از طریق کانولای روده ای در ابتدای دوازدهه رها شدند. کیسه ها پس از 24 ساعت از طریق مدفوع جمع آوری شده و به طور کامل توسط دست با آب سرد شستشو داده شدند، و به مدت 48 ساعت در دمای  65 درجه سانتیگراد خشک شدند. فراسنجه­های­تجزیه پذیری با استفاده­از نرم­افزار فیگ پی[2]، محاسبه شدند. از معادله   P = a + b (1-e –ct) برای تطبیق داده های تجزیه پذیری استفاده شدکه در این معادله، P میزان تجزیه پذیری در زمان t ، a میزان تجزیه پذیری بخش سریع تجزیه ، b میزان تجزیه پذیری بخش کند تجزیه ، c نرخ تجزیه پذیری و t زمان تجزیه پذیری است . تجزیه و تحلیل یافته های حاصل توسط روش اندازه گیری تکرار شده در واحد زمان  و با استفاده از رویه Mixed در نرم افزار آماری SAS (2000) انجام شد.

نتایج و بحث

ترکیب شیمیایی کنجاله کلزا : نتایج حاصل از آنالیز شیمیایی کنجاله کلزا در جدول1 نشان داده شده است . نتایج به دست آمده در تحقیق حاضر با نتایج امانوئلسون[3] (8 ) ودانش وهمکاران (2) مشابه بود. مقدار پروتئین در کنجاله کلزا کمتر از کنجاله سویا است اما پروتئین آن به خوبی از لحاظ اسیدهای آمینه متوازن شده است. مقادیر NDF ، ADF ، کلسیم و فسفر در کنجاله کلزا تقریباَ دو برابر کنجاله سویا می باشد.

فراسنجه­های­تجزیه­پذیری و ناپدید شدن شکمبه­ای-روده­ای ­­ماده ­خشک ­وپروتئین خام کنجاله­کلزا : فراسنجه ­های ­تجزیه ­پذیری و ناپدید شدن شکمبه­ای و روده­ای ماده خشک و پروتئین خام ­کنجاله­کلزا درجدول2 گزارش شده­اند. نتایج حاصل با نتایج به دست آمده برای کلزا توسط دانش و همکاران همخوانی دارد (2). کسر سریع تجزیه (a) و کند تجزیه ((b نشان می دهد که بیش از 85/0 از این کنجاله در شکمبه تجزیه می شود. همان طور که مشاهده می شود بخش سریح تجزیه(a) برای کلزا 33/0میباشد که این مقدار برای کنجاله سویا 08/0 است. مجموع a و b نزدیک به یک است که مشخص میسازد اگر وقت کافی در اختیار باشد عمده پروتئین خوراک توسط میکروبها تجزیه میشود. ضریب c برای کنجاله کلزا سریعتر از کنجاله سویا می باشد  (1).  کل مقدار ناپدید شدن ماده خشک و پروتئین خام کنجاله کلزا بدست آمده در این تحقیق با روش کیسه های نایلونی، با نتایج گزارش شده برای کنجاله سویا توسط دانش مسگران و استرن[4] (6 ) مطابقت دارد. دانش وهمکاران (2) کل مقدار ناپدید شدن پروتئین خام کلزا را 91% و داکووسکی2 (5) ناپدیدشدن روده ای پروتئین خام کنجاله کلزا پس از12 ساعت انکوباسیون شکمبه ای را 67 % بیان کرد که با نتایج حاصل ازاین آزمایش (66 %) همخوانی دارد. نتایج حاصل نشان می دهد که این واریته از کنجاله کلزا از قابلیت هضم بالایی برخوردار است.

جدول2 : فراسنجه­های­تجزیه­پذیری و ناپدید شدن شکمبه­ای-روده­ای ­­ماده ­خشک ­وپروتئین خام کنجاله­کلزا

نتیجه گیری

کنجاله کلزا یک منبع پروتئینی با کیفیت تغذیه­ای بالا برای تغذیه گاوهای شیری میباشد.اگرچه میزان پروتئین آن کمتراز کنجاله سویا می باشد اما از لحاظ اسیدهای آمینه به خوبی متوازن شده است . واریته کنجاله کلزای مورد استفاده در این آزمایش دارای پروتئین خام بالا و قابل مقایسه با دیگر مکمل های پروتئینی نظیر کنجاله سویا بود.  بخش سریع تجزیه برای ماده خشک و پروتئین خام کنجاله کلزا کم اما بخش کند تجزیه آن بالا بود. داده ها نشان داد که این واریته از کنجاله کلزا از قابلیت هضم شکمبه ای و روده ای بالایی برخوردار است.

منابع

1- دانش مسگران، م.، هروی موسوی، ع.و فتحی، م.1381. جیره نویسی و تغذیه گاو های شیری. ترجمه. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد

2- دانش مسگران، م.، فتحی نسری، م.ح.وولی زاده، ر.1384. ترکیب شیمیایی، فراسنجه های تجزیه پذیری و ناپدید شدن شمبه ای و رودهای پروتئین کلزای خام و حرارت داده شده در گوساله های نر هلشتاین، مجله علوم و صنایع کشاورزی، جلد19، شماره1

3-AOAC. 1990. Official Methods of Analysis. 15th ed. Assoc. Offic. Anal. Chem., Arlington, VA.

4- Cheng, K.J., T. A.McAllister and L.M., Rode.1993. Use of acidulated fatty acids to

  increase the rumen undegradable protein value of canola meal , Canola council

  of Canada

5- Dakowski.P., M.R.Weisbjerg, and T. Hvelpund.1996. The effect of temperature during processing of rape seed meal on amino acid degradation in the rumen and

 digestion in the intestine, J.Anim. Feed. Sci and Tech, 58:213-226

6 - Danesh Mesgaran, M. and  Stern, M. D. 2005. Ruminal and post-ruminal protein of  various feeds originating from Iranian plant varieties determined by the in situ mobile bag technique and alternative methods. J.Anim. Feed. Sci  and Tech.118:31-46.

7- Depeters, D.J. and D.L. Bath. 1986. Canola meal versus cottonseed meal as the protein supplement in dairy diets. J.Dairy Sci. 69:148-154               

8- Emanuelson, M.1994. Problems associated with feeding rapessed meal to dairy

 cows, Swedish University of Agricultural science .Department of Animal

                         Nutrition and Management.s-75323

9- Hill, R. 1991. Rapeseed meal in the diet of ruminants. Nutr. Abstr. Rev. 61:139-155

10-Kendall,E.M.,Ingalls,J.R. and Boila,R.J. 1991. Variability in rumen degradability

 and post ruminal digestion of the dry matter,nitrogen and amino acids of canola

 meal. Can.J.Anim.Sci.,71:739-75

11-Laarveld, B., and Cheristensen, D. A. 1976. Rapeseed meal in complete feeds for dairy cows.  Journal of Dairy Science. 59:1929-1935 .                                                               
نام : مژگان مظهری تاریخ : 28 بهمن 1386
تماس : 09131991972