عواقب مصرف بیش از حد غذا در گله های مادر گوشتی

عواقب مصرف بیش از حد غذا در گله های مادر گوشتی

 وجود یک رابطه منفی قوی بین افزایش وزن بدن و کاهش توانایی تولید مثل در مرغهای مادر گوشتی یکی از مشکلات عمده تولید کنندگان جوجه یکروزه می باشد بدیهی است که اگر به مرغهای مادر گوشتی اجازه داده شود که به اندازه دلخواه غذا مصرف نمایند میزان تولید تخم مرغ در آنها کاهش می یابد تحقیقات اخیر در دانشگاه البرتا نشان داده است که تولید سرانه جوجه در مرغهایی که به صورت آزاد تغذیه شده اند تقریبا نصف تولید سرانه مرغهایی است که تحت محدودیت غذایی قرار داشته اند این مقاله شرحی از اشکالات ناشی از اضافه وزن بر روی فعالیت تولید مثل طبیعی مرغهای مادر می باشد . تولید تخم مرغ نتیجه تنظیم دقیق فعالیتهای تولید مثل است که شامل رشد و بلوغ فولیکول ها در تخمدان و یک مرکز کنترل می باشد چنانچه تخم مرغ با توالی زمانی مشخصی تولید شود نشان دهنده عمکلرد صحیح در سیستم فوق است که وابستگی زیادی به یکدیگر ندارند اولین تخم مرغ از یک کلاچ یک تا دو ساعت بعد از شروع نور گذاشته خواهد شد هرتخم مرغ دریک کلاچ کمی دیرتر از روز قبل گذاشته خواهد شد تا روزی که تواتر به پایان رسیده و مرغ یک روز استراحت نماید مرغهایی که نسبت بالای تخمگذاری دارندکلاچ طولانی تری دارند یک مرغ مادر ممتاز می تواند در زمان پیک به طور پیاپی 40 تخم مرغ بگذارد برای مرغ لگهورن این عدد می تواند به 80 برسد به طور خلاصه وقتی مرغها تخمگذاری خوب داشته و کلاچ طولانی داشته باشند می توان مطمن بود که دستگاه تولید مثل به خوبی کار می کند به طور طبیعی تخمدان مرغ حاوی تعدادی فولیکول می باشد که مراحل مختلف رشد و بلوغ را می گذارنند تخمدان طبیعی یک مرغ سالم حدودا 5 تا 7 عدد فولیکول بزرگ داشته و تعداد زیادی نیز فولیکول کوچک دارد که بعدا تبدیل به فولیکولهای بزرگ خواهندشد وقتی که مرغهای مادربیش از حد تغذیه شوند توانایی قابل توجهی برای تولید فولیکول های اضافی پیدا میکنند که می تواند به 15 عدد فولیکول بزرگ برسد ممکن است ظاهرا تصور شود که این پدیده خوبی است در صورتی که چنین نیست وقتی که مرغهای مادر بیش از حد تغذیه شوند شانس زیادی برای تولید تخم های دو یا سه زرده دارندچنین مرغهایی حتی می توانند تخمهای چند زرده زیادی نیز بگذارند ولی چون چنین تخم مرغهایی غیر قابل جوجه کشی هستند تعداد کلی تخم مرغ قابل جوجه کشی راکاهش میدهند همزمان با افزایش رشد تخمدان کاهشی درمیزان طبیعی تخمگذاری به وجود می اید مرغهای مادری که اضافه وزن داشته و فاقد محدودیت غذایی هستند تخم های خود را در یک کلاچ طبیعی لگن درشبها می گذارند نامنظم شدن تخمگذاری بدین صورت یکی از آسانترین راههای پی بردن به عملکرد نامطلوب تخمدان می باشد وقتی مرغها در قفسهای انفرادی نگهداری می شوند ممکن است مرغهایی دیده شوند که در شبانه روز بیش از یک تخم می گذارند و این نیز به خاطر تخمگذاری غیر طبیعی ونامنظم می باشد .وقتی مرغها به طورنامنظم تخم می گذارند تعداد تخم مرغها ی با پوسته ضعیف وتخم لمبه نیزافزایش می یابد به نظر می رسد این مسئله به علت ایجاد وقفه در عمل ترشح کلسیم در محل طبیعی ترشح آن یعنی اوتروس می باشد که به دلیل وجود بیش از یک تخم مرغ در این محل است همچنین آزاد شدن زرده از تخمدان ممکن است با عمل تخمگذاری تخم مرغ قبلی تداخل نماید این امر نیز اثرات منفی دارد زیرا تخم مرغهای با پوسته ضعیف به دلیل از دست دادن آب در داخل انکوباتور و مرگ جنین قابل جوجه کشی نمی باشند مشکل دیگر مرغهای سنگین وزن پایان تخمگذاری در سنین پایین است قابل ذکر است که فولیکول های بزرگ این مرغها به طور کلی تحلیل می روند این شبیه وضعیتی است که در زمان پرریزی وجود دارد در نتیجه استفاده از رژیم های مخصوص پرریزی تعداد فولیکولها به کمترین حد ممکن می رسند عدم وجود فولیکول یعنی عدم وجود تخم مرغ 10 روز یابیشتر طول می کشد که تولید تخم مرغ از سطح فولیکول صفر شروع به افزایش نماید . وقتی مرغها اضافه وزن دارند تولید جوجه نیز همانند سایر عوامل بالا ، که انعکاسی از کاهش تولید تخم مرغ است کاهش می یابد مطالعات اخیر در دانشگاه آلبرتا نشان داده است که باروری درمرغهای واجد تغذیه آزاد به حد قابل ملاحظه ای کمتر از مرغهایی  است که به صورت محدود تغذیه شده اند علت این امر به طور قطع تعیین نشده است اما میتواند به این دلیل باشد که افزایش چاقی مرغها سبب کاهش ذخیره سازی اسپرماتوزوئید می گردد و یا می تواند به این دلیل نیز باشد که محل عبور طبیعی اسپرماتوزوئید ها به انتهای دیگر اویدوکت می تواند به وسیله عبور تخم مرغهایی که در راه حرکت به طرف پایین اویدوکت هستند مسدود شوداگر باروری مرغهای مادر که در روی بستر نگهداری می شوند پایین آید این امر ممکن است ناشی از افزایش جفتگیریهای ناموفق در اثر افزایش وزن ومشکلات فیزیکی جفتگیری باشد باید توجه داشته باشیم که همه جفتگیریها کامل نیست و با افزایش سن ، نسبت جفتگیریهای ناموفق افزایش می یابد همچنین مشاهده شده است که ماندگاری جنین در مرغهای واجد تغذیه آزاد کمتر بوده است اولین تخم مرغ یک کلاچ نسبت به تخم مرغهای بعدی ، احتمال بیشتری برای مرگ و میر در انکورباتور دارد که این به علت پیر شدن اووسیت ماده قبل از باروری می باشد باید توجه داشت که تخم مرغ تازه گذاشته شده 24 تا 26 ساعت را در انکوباتور طبیعی طی کرده است لذا تغییر این زمان در اویدوکت میتواند یکی از عوامل مرگ جنین باشد مرغهایی که به طور نامرتب تخمگذاری می کنند نیز وضعیتی مشابه تخمگذاری با کلاچ کوتاه نشان می دهند تمام مشکلات فوق دررابطه با اضافه وزن مرغهای مادر گوشتی تاکیدی بر کنترل جدی وزن این گونه مرغها است اختلافات قابل ملاحظه وزنی در گله های مرغ مادر بسیار مهم است لذا اگر چه میانگین وزن گله یک هدف مهم است ولی به تنهایی کافی نیست سوال مهم دیگر این است که چه درصدی از پرندگان دراطراف میانگین وزنی گله قرار دارند یکنواختی گله یکی از مهمترین و بحرانی ترین عوامل مدیریتی در گله های مرغ مادر می باشد .

فصلنامه چکاوک – مهندس شاهین ماکویی و دکتر فرید اکرمی