| اثرات تنش گرمایی در گله گاوهای شیری در یک گاوداری شیری دمای ایده آل که هیچگونه تاثیر منفی بر تولیدات دامی ندارد .دمای بین ۴تا ۲۴ درجه سانتیگراد که منطقه آسایش گاو هم نامیده میشود .دمای بالاتر از ۲۴ سانتیگراد ، گاو از طریق پوست و دستگاه تنفسی با صرف مصرف انرژی می تواند بدن خود را خنک کند . و دمای کمتر از ۵ درجه سانتیگراد را باتوجه با اینکه نژادهای سنگین به سرما مقاوم شده است تا دمای ۱۵- درجه سانتیگراد را با بستر خشک تحمل خواهد کرد . دمای بالاتر که منجر به عرق کردن گاو می گردد در زمان استرس گرمایی همراه با افزایش رطوبت محیط تنش گرمایی شروع می شود و دام از آنجا ئیکه نمی تواند گرما را دفع کند . در نتیجه احتیاجات نگهداری را افزایش می دهد از علائم استرس گرمایی : ۱- افزایش تعداد تنفس در دقیقه به بیش از هفتاد بار در دقیقه خواهد رسید. ۲- افزایش دمای بدن گاو که منجر به کاهش مصرف خوراک تا بیش از ۱۰ درصد خواهد شد . ۳- کاهش افت تولید شیر تا سقف ۱۰ درصد می گردد و مواد غذایی مصرف شده صرف کنترل وحفظ دمای بدن میشود . و از آنجائیکه گاوهای پر تولید خوراک بیشتری مصرف میکند حساسیت بیشتری به تنش گرمایی دارند و در نتیجه با کاهش تولید روبرو می گردد. در واحدها یی که درجه حرارت محیط به بیش از ۵/۳۲ درجه سانتیگراد برسدمصرف خوراک تا ۲۰ درصد کاهش داده و تولید شیر تا سقف ۶ کیلوگرم کاهش می یابد . چنانچه دمای محیط به بیش از ۳۸ درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی محیط به ۱۰۰ درصد برسد محیط برای دام غیر قابل تحمل خواهد بود و گاهاً منجر به تلف شدن دام میگردد . در یک واحد گاوداری استرس گرمایی می تواند روزانه ۴ کیلوگرم تولید شیر را کاهش داده که در یک دوره شیر دهی معادل با ۹۰۹ کیلوگرم کاهش تولید را خواهیم داشت . جهت جلوگیری از این ضرر اقتصادی با خنک سازی محیط می توان جبران این خسارت را نمود . معمولاً استرس گرمایی در گاو های آبستن سنگین منجر به کاهش وزن گوساله خواهد شد . و پس از زایش گوساله دچار اختلالات متابولیکی می گردد . همچنین استرس گرمایی در کاهش رشد فولیکی و بروز علائم فحلی گاو می گردد .و می تواند درصد آبستنی را کاهش و با عث مرگ زودرس جنین هم بشود . بر اساس اینکه میزان تعرق بدن گاو حدود ۱۰ درصد کمتر بدن انسان می باشد برای خنک سازی محیط از دستگاه های تبخیری با جریان هوای مناسب استفاده شود . زمانیکه استرس گرمایی منجر به کاهش مصرف خوراک تا ۱۵-۱۰ درصد گردد .در نتیجه اسیدهای چرب فرار تولیدی در شکمبه نیز کم می شود . و تولید تحت تاثیر قرار می گیرد . و همچنین دوره های درمان و مراقبت های دام بیمار را افزایش می دهد . مثل سخت زایی در هنگام زایش و بروز بیماری کبد چرب در گاو تازه زا و بیماری ورم پستان و حتی سقط جنین در زمان واکسیناسیون را زیاد می کند .در زمانیکه گاو دچار استرس گرمایی می گردد در اثر دفع بی کربنات بناچار به بیماری اسید وز مبتلا می شود و دامدار در این حالت مجبور به خنک سازی محیط مصرف خوراک هم به طور ناگهانی افزایش پیدا می کند اسیدوز عارض میگردد و در پی آن لنگش گاورا بهمراه دارد . لنگش یا زخم کف سم طی چندین هفته ظاهر می گردد .دراثر استرس گرمایی که تعداد تنفس افزایش پیدا می کند دهان گاو باز بوده و شروع به له له زدن می نماید و در این حالت دی اکسید کربن زیادی از بدن خارج می شود که نهایتاً به الکالوز تنفسی می شود . رفتار گاوها در زمان استرس گرمایی الف- از انجا ئیکه گاو بدنبال سایه بوده کمتر فرصت مصرف خوراک و آب را دارد که منجر به کاهش تولید می گردد . ب- مصرف آب افزایش می یابد و باعث بالا رفتن هزینه مالی می شود . ج- گاو کمتر رغبت به آرایش و آرامش می کند و معمولاً گاو سر پا می ایستد و ناراحتی مفاصل را بهمراه دا رد . د- در اثر بالا رفتن درجه حرارت بدن تعداد تنفس افزایش می یابد . ت- بر اساس باز بودن دهان ترشح بزاق دهان افزایش می یابد . ر- تولید اسید چرب آزاد در شکمبه را کاهش می دهد و به سلامت گاو آسیب می رساند . ز- تولید شیر را به مقدار قابل توجهی کاهش داده و فاصله زمانی رسیدن به پیک تولید را زیاد می کند . روشهای کاهش استرس گرمایی : ۱- ایجاد سایبان بروی اصطبلها و آخورو آبشخور و باز گذاشتن دور تا دور اصطبلها و ترغیب نمودن دام به مصرف خوراک. ۲- ایجاد فضای کافی بستر و آخورو ابشخور بطوریکه برای هر ۲۰ راس گاو یک آبشخور مناسب با ذخیره ۲۰ لیتر در نظر گرفت . ۳- باز گذاشتن انتظار شیر دوش و کوتاه نمودن زمان توقف گاو در انتظار و شیر دوش و قرار دادن جریان هوای مناسب و خنک بوسیله پنکه و نازلهای سه پاس با آب خنک. ۴- استفاده از پنکه یا کولر در سالن شیر دوش و مصرف آب سرد بلافاصله پس از دوشش. ۵- ساخت جایگاه مناسب درجهت شمالی، جنوبی بدون دیواربرای برقراریجریان هواو حذف موانع بادگیری . ۶- استاندارد نمودن ارتفاع سقف اصطبل با در نظر گرفتن شیب ملایم شیروانی واز استفاده سقف ایرانیت یا الیاف پرو پیلن برای استراحت بیشتر گاوها. به علت پراکندگی گاو در بهارینه جهت خنک نمودن بدن دام در زمان شیر دوشی در انتظار دوشش بهترین زمان خنک سازی میباشد . که باید بوسیله هواکشها ،پنکه ومه پاشها می توان دمای بدن گاو را کاهش داد و در نتیجه منجر به افزایش تولید شیر می گردد. معمولاً در زمان استرس گرمایی رعایت بهداشت از ضروریات کار گاو داری می باشد زیرا باعث ناراحتیهای سم و لنگش دام و خطرمبتلا به بیماری ورم پستان میگردد . بخاطر تجمع حشرات گاو تحریک شده و نا آرام بوده و بعضاً به خاطر خراشیدگی پوست بدن کیفیت پوست را هم کاهش میدهد. در زمان استرس گرمایی بایستی آب خنک و کافی در اختیار دام قرار گیرد تا در اثر تبادل درجه حرارت بدن مصرف خوراک ایده آل شود و در پی آن تولید افزایش یابد. بر حسب تحقیق درزمان استرس گرمایی هواکشها بایستی به مقدار ۲۹۷ متر مکعب هوا در دقیقه را بوجود ورند با نصب زاویه ۳۰ درجه به سمت پایین با قطر ۹۰ سانتیمتر برای ۴۰ راس گاو باید پیش بینی گردد . احمد روستا کارشناس دامپروری |
|
|
